Δημήτρης Γεώργας: «Στολίζοντας τον Επιτάφιο»

Απο την Παναγιώτα Μπλέτα

Το ιστορικό μυθιστόρημα του Δημήτρη Γεωργά αποτελεί όχι μόνο μια καταγραφή της κοινωνικής ζωής της Μάνης, αλλά και μια εκτεταμένη μελέτη στα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα όλης της Ελλάδας, ξεκινώντας από την εποχή του Μεταξά λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και φθάνοντας μέχρι και τον εμφύλιο.
Ο λογοτέχνης καταφέρνει να συνδυάσει πολύ εύστοχα την ιστορική έρευνα με τη μυθοπλασία, τη γνώση με την φαντασία και να μας προσφέρει ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, που κρατά την προσοχή του αναγνώστη δέσμια καθ’ όλη την ανάγνωση του βιβλίου.
Με τη βαθυστόχαστη ματιά του μας μεταφέρει τόσο πιστά στην εποχή, που νομίζει κανείς ότι ακουμπά την ψυχή των πρωταγωνιστών του.
Εμπλέκει την πολιτική ιστορία του τόπου, με την καθημερινότητα απλών και ασήμαντων ανθρώπων, οι οποίοι παρασύρθηκαν από αυτή και βρέθηκαν στη δίνη του κυκλώνα.
Το βιβλίο αποτελεί έναν ηθογραφικό χάρτη στα πολλά πρόσωπα της ανθρώπινης φύσης, ένα μωσαικό προσωπικοτήτων, με έναν κοινό προσανατολισμό, να θέλουν να ανήκουν κάπου. Και αυτό το κάπου, τους προσδιορίζει σε όλη την υπόλοιπη ζωή τους.
Περιγράφει πολύ γλαφυρά το οξύμωρο: της αέναης προσπάθειας του ανθρώπου να αλλάξει την τύχη του με την ταυτόχρονη αυτοχαλιναγώγηση του μέσα από γραπτούς και άγραφους νόμους στις μικρές και μεγάλες κοινωνίες που δημιουργεί, οι οποίοι δεσμεύουν το μυαλό και την ιστορία του.

Ο συγγραφέας με αντικειμενικότητα και σαφήνεια αποτυπώνει, χωρίς να παρασύρει συναισθηματικά τον αναγνώστη:
– την ανάγκη της επιβίωσης που γίνεται δεύτερη φύση του ανθρώπου στα παιδικά του χρόνια, τα κατάλοιπά της που τον ακολουθούν σε όλη την ενήλικη ζωή του και τον μεταλλάσσουν πολλές φορές σε ζώο έτοιμο να κατασπαράξει τους γύρω του,
-την κουλτούρα του πλουτισμού, που αλλάζει τον άνθρωπο και τον κάνει παραδόπιστο στο χρήμα,
-την κουλτούρα της αριστεροφοβίας,
-τη πολιτική σύγχυση και την υπονόμευση της δημοκρατίας,
-την τοκογλυφία, την κακοποίηση, το έγκλημα, ως δράσεις μη συνυφασμένες με την πολιτική ιδεολογία του ανθρώπου, αλλά με την εσώτερη κανιβαλιστική του φύση (Βλέπε: ο ήρωας Στέλιος, ο οποίος καταχωρείται ως αριστερός, τοκογλύφος, μαυραγορίτης και δολοφόνος),
-την έντονη ανάγκη των ηρώων να ανέβουν τάξη με θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους,
-την υποβάθμιση και την κακοποίηση της γυναίκας,
-τα ήθη και τα έθιμα της εποχής και της περιοχής,
-την εμφύλια βία σε όλες της τις διαστάσεις, πολιτική, οικονομική, κοινωνική,
-τις διώξεις, τις φυλακίσεις, τους εκτοπισμούς,
-τις διαφορετικές ερμηνείες του παρελθόντος από δεξιούς και αριστερούς, που αφορούν τον εμφύλιο, τη συνεργασία και τις συμφωνίες με τους Γερμανούς,
-τις βεντέτες, τους φόνους, τα μίση και τα πάθη, τη δίψα για εκδίκηση,
-τον κουρελιασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας,
-την αποδυνάμωση και την παρακμή του ανθρώπου, διαφαινόμενη μέσα από την ιστορία του,
-τη λύτρωση μέσα από την ισοπέδωση και τις στάχτες και την επανένωση του ανθρώπινου στοιχείου με μόνη πυξίδα πλέον την ενσυναίσθηση, που αρχικά έλλειπε από την παιδεία του ανθρώπου και χρειάστηκαν πολλοί επιτάφιοι για να την εφεύρει.
Η κεντρική ιδέα του βιβλίου και το βαθύτερο πολιτικό μήνυμα, είναι ότι η ανατροπή που έρχεται μέσω μιας εξωτερικής απειλής που δεν ελέγχεις, όπως ένας πόλεμος, σε συναυτουργία με έναν εσωτερικό πόλεμο, έναν εμφύλιο, που ελέγχεις, ισοπεδώνει και κατ’ επέκταση καταργεί τις ανισότητες που οι ίδιοι οι άνθρωποι δημιουργούν. Η καταστροφή δηλαδή έρχεται σαν ένα είδος νομοτέλειας, σαν ένας από μηχανής θεός, για να γκρεμίσεις τις παλιές πεποιθήσεις και να χτίσεις καινούργιες.
Μαθαίνουν όμως οι άνθρωποι από τα διδάγματα της ιστορίας ή επαναλαμβάνουν με άλλο τρόπο τα παθήματα τους, καθοδηγούμενοι από την αδυναμία να αντιμετωπίσουν τον εμφύλιο με τον εαυτό τους, σταυρώνοντας το θεό μέσα τους και έξω τους, ξανά και ξανά, στολίζοντας μαζικούς επιτάφιους που υποδηλώνουν την περίοδο της ανελευθερίας του ανθρώπου, μέχρι την ανάσταση της συνείδησής του;
Το εξαιρετικό αυτό ιστορικό μυθιστόρημα αποτελεί μια στοχευμένη λογοτεχνική προσπάθεια να αναμοχλεύσει τη συλλογική μνήμη, κρατώντας ίσες αποστάσεις και να την μετασχηματίσει σε φιλοσοφία εναντίον της βίας.
Ο συγγραφέας Δημήτρης Γεωργάς, με την συγγραφή αυτού του βιβλίου, ψάχνει μέσα στο δυνητικό αναγνωστικό του κοινό συμπαραστάτες και αναμεταδότες αυτής της φιλοσοφίας, προκειμένου να καταθέσει τον οβολό του στην αλλαγή της ιστορίας.

(*) Παναγιώτα Μπλέτα – Συγγραφέας/Διανοήτρια
Email: bletas.p1@gmail.com
Facebook/Twitter: Panagiota Bletas