Τρία σενάρια για πρόωρες συντάξεις – όρια ηλικίας

Τρία σενάρια για αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων, που με το υφιστάμενο καθεστώς διατηρούν το δικαίωμα εξόδου προς τη σύνταξη πριν από το 62ο έτος της ηλικίας τους, υπάρχουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με τους εκπροσώπους των δανειστών.
Το «επώδυνο σενάριο» προβλέπει άμεση έναρξη από το 2015 της σταδιακής αύξησης των ορίων ηλικίας ώστε να προσαρμοστούν στο 62ο και στο 67ο έτος της ηλικίας. Το σενάριο αυτό υποστηρίζουν οι δανειστές.
Το «ήπιο σενάριο μέτρων» περιλαμβάνει τη σταδιακή αύξηση των ορίων από 1.1.2020 και την ολοκλήρωσή του ως το 2025. Η εκδοχή αυτή συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες «συμβιβασμού» των δύο μερών.
Το «αισιόδοξο σενάριο» προτείνει τη μεσολάβηση δεκαετούς μεταβατικής περιόδου ως το 2025 με διατήρηση των σημερινών ορίων συνταξιοδότησης ώστε να ικανοποιηθούν τα ώριμα δικαιώματα και αύξηση των ορίων ηλικίας από το 2025 και μετά. Την πρόταση αυτή διατυπώνει το ελληνικό υπουργείο Εργασίας. Σημειωτέον ότι από το 2012 τα γενικά όρια συνταξιοδότησης έχουν προσδιοριστεί στο 67ο έτος με 40 έτη ασφάλισης. Ωστόσο κατηγορίες ασφαλισμένων διατηρούν σε ισχύ μεταβατικές διατάξεις πρόωρης συνταξιοδότησης.

Θίγονται 300.000 ασφαλισμένοι
Η χώρα μας δέχεται αφόρητες πιέσεις να λάβει επώδυνα μέτρα προσαρμογής στα όρια αυτά και όσων ασφαλισμένων συνταξιοδοτούνται προ του 62ου έτους της ηλικίας. Το θέμα της αύξησης των ορίων των πρόωρων – ενδιάμεσων συνταξιοδοτήσεων έχει τεθεί ανοιχτά στο τραπέζι των συζητήσεων, με την ελληνική πλευρά να αντικρούει οποιαδήποτε πρόταση για ανατροπή προϋποθέσεων και ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης όσων διαθέτουν ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Το υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι περίπου 300.000 ασφαλισμένοι σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα ανήκουν στην κατηγορία αυτών που διατηρούν δικαίωμα συνταξιοδότησης πριν από το 62ο έτος της ηλικίας. Από αυτούς οι 150.000 έχουν τη δυνατότητα άμεσης αποχώρησης καθώς διαθέτουν θεμελιωμένα αλλά και ώριμα δικαιώματα. Ως εκ τούτου το ενδεχόμενο της εφαρμογής άμεσων – από 2015 – αλλαγών στα όρια ηλικίας και στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης εμπεριέχει τον κίνδυνο αθρόων αποχωρήσεων προς τη σύνταξη. Ο περιορισμός των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων είχε τεθεί από τους δανειστές και στην προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία διεκδικούσε μεταβατική περίοδο ως το 2019 για την κατάργηση των εξαιρέσεων προκειμένου να αποφύγει το «καταστροφικό για τα Ταμεία κύμα αποχωρήσεων». Να σημειωθεί ότι χαμηλότερα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης εξακολουθούν να έχουν οι λεγόμενοι «παλαιοί ασφαλισμένοι» (πριν από το 1983), νέοι εργαζόμενοι σε βαρέα και ειδικές κατηγορίες (μουσικοί, ηθοποιοί, τραγουδιστές, χορευτές) και μητέρες ανηλίκων που είχαν συμπληρώσει τα προηγούμενα χρόνια τα ελάχιστα έτη ασφάλισης αλλά δεν έχουν την ηλικίας (π.χ., μητέρα ανηλίκου που το 2010 είχε συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης, με όσα ισχύουν σήμερα, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί στα 50 με μειωμένη ή στα 55 με πλήρη σύνταξη).
Το υπουργείο Εργασίας έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να θιγούν οι μητέρες ανηλίκων, οι εργαζόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά και τα άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑΜΕΑ).

Η ρήτρα για τα επικουρικά ταμεία
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το Ασφαλιστικό παραμένουν δύο ακόμη θέματα: η εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στα επικουρικά ταμεία και ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων κύριας ασφάλισης από το 2015. Η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος για τα επικουρικά αποτελεί το μεγαλύτερο αγκάθι στη διαπραγμάτευση καθώς οι δανειστές επιμένουν να εφαρμοστεί, ενώ η ελληνική πλευρά ξεκαθαρίζει ότι θα την καταργήσει γιατί οδηγεί σε συνεχείς περικοπές. Σύμφωνα με τελευταίες πληροφορίες από τις Βρυξέλλες, υπάρχει «μια χαραμάδα αισιοδοξίας» καθώς οι εκπρόσωποι των δανειστών φαίνονται διατεθειμένοι να δεχθούν τη μη εφαρμογή της ρήτρας εφόσον η ελληνική πλευρά εξοικονομήσει τα 326 εκατ. ευρώ που αποτελούν το έλλειμμα των επικουρικών ταμείων για το 2015. Τέλος, οι δανειστές ζητούν την εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού των κύριων συντάξεων που καθιέρωσε ο νόμος 3863/2010 και έπρεπε να ξεκινήσει την 1.1.2015. Η κυβέρνηση έχει παγώσει την εφαρμογή του καθώς θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη μείωση των κύριων συντάξεων.