Βασιλική Αποστολοπούλου: Τα ποιήματά μου αποτυπώνουν εκείνο που αισθάνομαι

Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη

Η Βασιλική Αποστολοπούλου γεννήθηκε στη Βέροια, όπου τελείωσε το Δημοτικό. Αυτή είναι η πατρίδα της καρδιάς της, παρότι κατάγεται από την Πελοπόννησο και μετέπειτα έζησε στην Αθήνα. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και υπηρέτησε  ως γιατρός στο Εθνικό Σύστημα Υγείας έως τον Δεκέμβρη του 2013, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε. Είναι παντρεμένη με τον γιατρό Μανώλη Αναστασίου και έχουν αποκτήσει δύο γιους. Σήμερα ζει μόνιμα με τον άντρα της στο Λαγονήσι και μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στο γράψιμο, τη φροντίδα του κήπου και των αγαπημένων της τετράποδων, τη θάλασσα που λατρεύει και τα ταξίδια σε Ελβετία και Αγγλία όπου ζουν και εργάζονται τα παιδιά της. 

Μ.Γ.: Κυρία Αποστολοπούλου είστε γιατρός και ταυτόχρονα ασχολείστε με τη συγγραφή βιβλίων. Πώς συνδυάζονται αυτά τα δυο;

Β.Α.: Η αγάπη μου για τον Λόγο και την μοναδική ελληνική μας γλώσσα ξεκίνησε από τα τρία μου χρόνια όταν οι δάσκαλοι γονείς μου με δίδαξαν ανάγνωση και ανακάλυψα τον μαγικό κόσμο των παραμυθιών στην αρχή και της λογοτεχνίας γενικότερα στη συνέχεια. Έτσι η πρόθεση και προοπτική να σπουδάσω φιλολογία υπήρξαν για πολλά χρόνια φυσιολογική συνέπεια αυτής της αγάπης – μέχρι που ήρθε η ιατρική να με γοητεύσει με τη σειρά της και να μου θέσει το πιο δύσκολο ίσως δίλημμα της ζωής μου. Η δεύτερη κέρδισε στα σημεία θα έλεγα μιας και με τον Λόγο και την συγγραφή θα μπορούσα να ασχοληθώ έτσι κι αλλιώς, βασιζόμενη στις όποιες δυνατότητες και ταλέντα μου,  ενώ την ιατρική έπρεπε, προφανώς,  να την σπουδάσω.

Μ.Γ.: Πότε προέκυψε η συγγραφή στη ζωή σας;

Β.Α.: Πάντα ήταν στην άκρη του μυαλού μου αλλά επί σειρά ετών δεν υπήρχε χρόνος -σπουδές, άσκηση του λειτουργήματος, οικογένεια. Μέχρι που ο ελεύθερος χρόνος μου έγινε λίγο περισσότερος κι έτσι προέκυψε το πρώτο μου μυθιστόρημα, «Το βαλς μιας ζωής», το 2010.

Μ.Γ.: Γράφετε μυθιστορήματα, νουβέλες και ποίηση. Ποια ανάγκη σας κατευθύνει σε κάθε είδος;

Β.Α.: Το μυθιστόρημα μου δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξω την ιστορία μου σε πολλές σελίδες, να εμβαθύνω στους χαρακτήρες των ηρώων μου (για μένα απαραίτητο  και εκ των ουκ άνευ στοιχείο τόσο για αυτά που γράφω όσο και για εκείνα που διαβάζω) και να διατρέξω με τα γεγονότα ένα ικανό χρονικό διάστημα που μου δίνει ελευθερία κινήσεων και έκφρασης.

Θεωρώ την νουβέλα  πιο δύσκολο είδος μιας και στην πιο περιορισμένη της έκταση –σε σχέση με το μυθιστόρημα– θα πρέπει να πετύχω την ίδια ποιότητα απόδοσης σκέψεων, καταστάσεων και συναισθημάτων ώστε το αποτέλεσμα να είναι αξιόλογο και να ανταποκρίνεται στις δικές μου απαιτήσεις πρώτα και του αναγνώστη σε δεύτερο χρόνο. Ωστόσο με γοητεύει και το αποτολμώ επειδή με γοητεύουν οι προκλήσεις.

Όσο για την ποίηση, αν ο πεζός λόγος είναι αγάπη, εκείνη είναι έρωτας. Δεν δηλώνω ποιήτρια, δεν θα το τολμούσα – απλά επιλέγω να εκφραστώ μέσα από την ποίηση σε στιγμές έντασης, θετικής ή αρνητικής, όταν συναισθήματα και σκέψεις κατακλύζουν την ψυχή μου και αναζητούν μια διέξοδο άμεσα και επιτακτικά. Θα έλεγα ότι τα ποιήματά μου γράφονται μόνα τους, ότι εγώ αποτελώ απλά τον ενδιάμεσο κρίκο ανάμεσα στη σκέψη και τις λέξεις – γι’  αυτό εξ άλλου πολύ σπάνια αλλάζω κάτι στην αρχική μορφή των ποιημάτων.

Μ.Γ.: Πρόσφατα κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή σας «Αποτυπώματα». Τι είδους αποτυπώματα αφορά;

Β.Α.: Όπως ανέφερα και πιο πριν τα ποιήματά μου αποτυπώνουν εκείνο που αισθάνομαι ή/και σκέφτομαι σε μια δεδομένη στιγμή, οπότε επόμενο ήταν να πάρει η συλλογή αυτόν ακριβώς τον τίτλο.

Μ.Γ.: Από πού αντλείτε την έμπνευση;

Β.Α.: Από οτιδήποτε μπορέσει να με συγκινήσει, να με εξοργίσει, να με ενθουσιάσει, να με θλίψει, να με προβληματίσει στην προσωπική μου ζωή, στον συγγενικό ή φιλικό μου περίγυρο και στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο ειδικά στις δύσκολες και συχνά σκοτεινές εποχές που ζούμε.

Μ.Γ.: Ποια συναισθήματα εκφράζονται μέσα στα ποιήματά σας;

Β.Α.: Εκείνα που ανέφερα πιο πάνω – οργή, θλίψη, αγανάκτηση, νοσταλγία και, σπανιότερα, ευφορία.

Μ.Γ.: Τι είδους ηχώ μπορεί να έχει η σιωπή σύμφωνα με το ποίημα «Ήχοι σιωπής»;

Β.Α.: Στο συγκεκριμένο ποίημα έχει την ηχώ της απόγνωσης, του αδιέξοδου, της απομυθοποίησης, της οδύνης.

Μ.Γ.: Διακρίνω κάποια θλίψη στα ποιήματά σας. Γράφετε πιο εύκολα στη λύπη ή στη χαρά;

Β.Α.: Εξαιρετικά εύστοχη επισήμανση. Πράγματι πολλά από τα  ποιήματά μου εκφράζουν μια θλίψη, μια οδύνη, αναφέρονται σε μια χαρακιά στην ψυχή. Ίσως γιατί οι δύσκολες, οι οδυνηρές στιγμές αναζητούν εναγώνια έναν άμεσο τρόπο έκφρασης, μια «έξοδο κινδύνου» για να δραπετεύσουν και να αποσυμπιεσθεί έτσι η ψυχή από το ανυπόφορο, πολλές φορές, φορτίο της. Τουναντίον οι όμορφες, οι ευτυχισμένες στιγμές μας απαιτούν να τις βιώσουμε, να τις απολαύσουμε με όλο μας το είναι και δεν αφήνουν χρόνο για ποιητικές ενασχολήσεις.

Μ.Γ.: Πώς εμπνευστήκατε το ποίημα «Χεράκια μου ακίνητα»;

Β.Α.: Στο ποίημα αυτό εκφράζεται όλη μου η οδύνη και απόγνωση για τον τραγικό, άδικο χαμό των μικρών προσφυγόπουλων στα νερά του Αιγαίου – απόγνωση κι οδύνη που συμπυκνώθηκαν και εξερράγησαν όταν τον Σεπτέμβρη του 2015 είδα στις ειδήσεις το άψυχο κορμάκι του μικρού, μόλις δύο ετών, Αϊλάν από τη Συρία να κείτεται μπρούμυτα  στην παραλία με τις μικρές του χουφτίτσες να κοιτάζουν ακίνητες τον ουρανό… Πραγματικά συγκλονίστηκα, ήταν τόσο επώδυνο… πόσω μάλλον που ο μικρούλης ήταν λίγο μόλις μεγαλύτερος από τον εγγονό μου. Οι συνειρμοί αυτόματα κι αναπόφευκτα με καταρράκωσαν, με συνέτριψαν και η μόνη διέξοδος για να ανασάνω ήταν να αφήσω τα συναισθήματά μου να ξεχυθούν στο χαρτί.

Μ.Γ.: Η νοσταλγία προκαλεί ποιητικό οίστρο;

Β.Α.: Κάποιες φορές ναι – όταν βλέπω, ακούω, θυμάμαι κάτι που με γυρίζει πίσω στον χρόνο, σε στιγμές έντονες που με σημάδεψαν, και καταγράφω τα όσα αισθάνομαι σε ποιήματα όπως το «Ήχοι σιωπής» που προαναφέραμε ή το «Μια φορά θυμάμαι».

Μ.Γ.: Τι ρόλο παίζει η νοσταλγία στη ζωή σας;

Β.Α.: Σημαντικό και πάντα θετικό. Βλέπετε συναισθηματικά δένομαι πολύ με πρόσωπα, καταστάσεις και τόπους και  οι αναμνήσεις μου αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη που βιώνω και ξαναβιώνω πάντα με την ίδια τρυφερότητα και συγκίνηση.

Μ.Γ.: Στο βιβλίο σας υπάρχουν ερωτικά αποτυπώματα;

Β.Α.: Στο συγκεκριμένο, τα «Αποτυπώματα», όχι – κυριάρχησαν άλλα συναισθήματα και καταστάσεις. Ίσως σε κάποια επόμενη συλλογή να αναφερθώ στον έρωτα που μετουσιώνεται σε βαθιά αγάπη και εκτίμηση.

Μ.Γ.: «Αποτυπώματα στιγμής. Αποτυπώματα ψυχής» αναφέρετε στο οπισθόφυλλο. Η στιγμή κατευθύνει την ψυχή ή η ψυχή προσδιορίζει τη στιγμή;

Β.Α.: Όταν η στιγμή είναι έντονη, κυριεύει την ψυχή και κυριαρχεί πάνω της με απρόβλεπτες και πιθανά καταστροφικές συνέπειες. Εναπόκειται στην δύναμη της ψυχής και την στιβαρή συγκρότηση του χαρακτήρα για να μπορέσει η πρώτη να πάρει και πάλι τα ηνία και να οδηγήσει την στιγμή στη σωστή κατεύθυνση.

Μ.Γ.: Με μια φράση, τι σημαίνει για σας ποίηση;

Β.Α.: Ειλικρινή, αδέσμευτη και ασύνορη κατάθεση ψυχής.

Μ.Γ.: Η ποίηση έχει ανταπόκριση στους αναγνώστες ή την αποφεύγουν και πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;

Β.Α.: Θεωρώ πως σήμερα έχει μικρότερη ανταπόκριση από ό,τι σε προηγούμενες εποχές κι αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους – με κυριότερους  τις δύσκολες καταστάσεις που βιώνουμε οι μεγαλύτεροι στην καθημερινότητά μας (οπότε δεν  υπάρχει χρόνος ή/και διάθεση να αφεθούμε στην θαλπωρή της ποίησης) και την καλπάζουσα τεχνολογική εξέλιξη που επηρεάζει καταλυτικά τους νεότερους και τους απομακρύνει από τον ρομαντισμό και την εσωτερικότητα του ποιητικού λόγου.

Μ.Γ.: Αφού σας ευχαριστήσω, θα σας ζητήσω να κλείσετε αυτή τη συνέντευξη με έναν δικό σας στίχο.

Β.Α.: Εγώ ευχαριστώ θερμά για την ευκαιρία που μου δώσατε να αναφερθώ σε ένα πολύ αγαπημένο μου θέμα και, αν μου επιτρέπετε, θα ήθελα να κλείσω με ένα ολοκληρωμένο ποίημα, μικρό σε έκταση αλλά χαρακτηριστικό, θεωρώ, του ποιητικού μου προσανατολισμού.

Μου λείπεις… σ’ αγαπώ, Σε είδα απόψε στ’ όνειρό μου,Και σε νοστάλγησα, Ξανά

Μου λείπεις… σ’ αγαπώ,Να το θυμάσαι, Φιλιά

*Η ποιητική συλλογή «ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ» της Βασιλικής Αποστολοπούλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πνοή.

Μαίρη Γκαζιάνη

Γεννήθηκε στα Ιωάννινα.  Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε ως τραπεζοϋπάλληλος. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία ενώ τώρα ζωγραφίζει και παράλληλα γράφει. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.

Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο ΕΝΑ ΦΕΓΓΑΡΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της ΤΑ ΠΛΗΚΤΡΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ  από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015.  Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της ΑΛΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ από την Εμπειρία Εκδοτική. Το 2019 θα κυκλοφορήσει το νέο της μυθιστόρημα από τις εκδόσεις Ωκεανός.

Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από τριακόσιες συνεντεύξεις. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή ΚΑΛΩΣ ΤΟΥΣ πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Το διάστημα Ιούλιος 2017 έως Μάρτιος 2018 διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style.

Μεγάλη της αγάπη είναι το θέατρο με το οποίο ασχολείται ερασιτεχνικά