Φιλομήλα Λαπατά:Σε όλα τα μυθιστορήματά μου υπάρχει το ιστορικό υπόβαθρο

Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη 

Η Φιλομήλα Λαπατά γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι ο καρπός μιας Μακεδόνισσας κι ενός πολίτη του κόσμου. Σπούδασε δημόσιες σχέσεις και εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα. Παραμένει, όμως, μόνιμη μαθήτρια της ζωής. Η πολυπλοκότητα των διαπροσωπικών σχέσεων την απασχολεί από πολύ παλιά, και αυτός ο προβληματισμός της αποτυπώνεται στα βιβλία της. 

ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: «Το δάκρυ του Χριστού – Lacryma Christi» είναι ο τίτλος του νέου μυθιστορήματός σας. Πώς προέκυψε ο ιδιαίτερος αυτός τίτλος;

ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ: Lacryma Christi είναι το λατινικό όνομα της ηρωίδας μου, το οποίο μεταφραζόμενο σημαίνει ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ. Γεννήθηκε στο Κάλιαρι της Σαρδηνίας από ευγενείς Έλληνες γονείς, εφταμηνίτικη και ετοιμοθάνατη. Η μητέρα της, απελπισμένη και μη έχοντας άλλη επιλογή, την έταξε στον Εσταυρωμένο Χριστό στην εκκλησία του Αγίου Αυγουστίνου και της έδωσε το όνομα των δακρύων του (δηλαδή Lacryma Christi).

Μ.Γ.: Σε ποιο τόπο και χρόνο μας μεταφέρετε στην ιστορία που αφηγείστε;

Φ.Λ.: Είναι η θαυμάσια και ενδιαφέρουσα ιστορία των Ελλήνων της Σαρδηνίας του 1850. Υπήρξαν λόγιοι, έμποροι και επιχειρηματίες, κάποιοι από αυτούς και ιδιοκτήτες ορυχείων χαλκού. Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται στο Κάλιαρι, την πρωτεύουσα της Σαρδηνίας, και στη νότια περιοχή του νησιού. Επίσης ένα μέρος του στη Σικελία και συγκεκριμένα στις Συρακούσες. 

Μ.Γ.: Ποια είναι τα θέματα που αναδεικνύονται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου;

Φ.Λ.: Η διαφορετικότητα και πόσο είναι αποδεκτή από το περιβάλλον, οι πρωταρχικές μας σχέσεις με γονείς και Θεό, ο θυμός, η αλλαγή και η συγχώρεση ως επιλογή και ανάγκη για ειρήνη. 

Μ.Γ.: Ποιος ήταν ο κύριος στόχος σας μέσα από τη συγγραφή του, να περιγράψετε τη ζωή της Lacryma Christi ή μια ολόκληρη εποχή;

Φ.Λ.: Σαφώς αρχικά στόχος μου ήταν να κάνω γνωστή στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό μια ολόκληρη εποχή των Ελλήνων στη Σαρδηνία, για την οποία δεν έχουμε διδαχθεί τίποτα στα σχολεία μας. Κατόπιν να περιγράψω τη ζωή αυτής της εξαιρετικής γυναίκας η οποία μέσα από τεράστιες αντιξοότητες κατόρθωσε να συμφιλιωθεί με τον εαυτό της, να αποκτήσει επίγνωση και να σώσει τον κατεστραμμένο γάμο της με τον οινοπαραγωγό σύζυγό της. 

Μ.Γ.: Πόση έρευνα απαιτήθηκε ώστε να περιγράψετε αληθοφανώς την εποχή στην οποία κινούνται οι ήρωές σας;

Φ.Λ.: Έκανα μια εκτενή και λεπτομερή έρευνα για το ελληνικό στοιχείο της Σαρδηνίας και Σικελίας. Μελέτησα ιστορικά βιβλία ειδικά για τη Σαρδηνία, έψαξα σε συμβολαιογραφικά παλαιά αρχεία της περιοχής, εφημερίδες, περιοδικά, ίντερνετ, μουσεία και πήρα συνεντεύξεις από οικογένειες οι οποίες διέθεταν οικογενειακά αρχεία, για να μπορέσω να μελετήσω το λαογραφικό στοιχείο της εποχής. Ήταν ένα ολόκληρο γοητευτικό ταξίδι στο παρελθόν. 

Μ.Γ.: Το ιστορικό, το κοινωνικό και το ψυχολογικό υπόβαθρο χαρακτηρίζουν το βιβλίο σας. Αποτελούν την τριάδα της έμπνευσης για τις ιστορίες που γράφετε;

Φ.Λ.: Πάντα και σε όλα τα μυθιστορήματά μου υπάρχει το ιστορικό υπόβαθρο όπου δεν ξεφεύγει καμιά ιστορική λεπτομέρεια της εποχής την οποία περιγράφω. Κατόπιν υπάρχει το υπόβαθρο της ιστορίας των ηρώων μου και τέλος το ψυχολογικό το οποίο διατρέχει όλο το μυθιστόρημα και αποτελεί και τον άξονά του. 

Μ.Γ.: Έχετε «δανείσει» στην κεντρική ηρωίδα σας δικά σας χαρακτηριστικά;

Φ.Λ.: Δεν έχω τις εμπειρίες της! Ομολογώ, όμως, ότι στο μυθιστόρημα περιγράφω την ιστορία των δικών μου συναισθημάτων. 

Μ.Γ.: Με ποια συναισθήματα βιώσατε τη συγγραφική συμπόρευση με τους ήρωές σας;

Φ.Λ.: Αγωνία να περιγράψω σωστά την εποχή. Χαρά και πληρότητα να πλάσω την ηρωίδα μου. Λύτρωση και συγκίνηση όταν έδωσα το συγκεκριμένο (εξαιρετικό) τέλος στο βιβλίο. Ήταν έξοχη για μένα η περίοδος συγγραφής του μυθιστορήματος. 

Μ.Γ.: Ποιο είναι το σημείο που σας συγκίνησε περισσότερο κατά τη συγγραφή του βιβλίου;

Φ.Λ.: Με συγκίνησε η αρχαία ιστορία της Σαρδηνίας, γιατί ανακάλυψα στις ιστορικές έρευνές μου ότι υπήρξε ισχυρότατο το ελληνικό στοιχείο εκεί, σε τέτοιο βαθμό όπου τα δυο αρχαία ονόματα του νησιού είναι ΣΑΝΔΑΛΙΑ και ΙΧΝΟΥΣΑ, δηλαδή ίχνος από σαντάλι πάνω στην άμμο. Και όλα αυτά τρεις χιλιάδες χρόνια π.Χ. Μέχρι το 800 μ.Χ. η επίσημη γλώσσα της Σαρδηνία ήταν η ελληνοβυζαντινή καθώς και το πολίτευμα. Όλα τα επίσημα έγγραφα ήταν στην ελληνική γλώσσα. Επίσης έχω μια σκηνή από τα αποκαλυπτήρια ενός πορτρέτου της ηρωίδας μου, η οποία φοράει ένα κόκκινο φόρεμα. Είναι σκηνή-σταθμός του μυθιστορήματός μου. Κάθε φορά που τη διαβάζω συγκινούμαι και με δυσκολία συγκρατώ τα δάκρυά μου. 

Μ.Γ.: Τι οφείλει να προσέχει ένας συγγραφέας που αναμιγνύει την ιστορία με τη μυθοπλασία;

Φ.Λ.: Να μην ξεφεύγει καθόλου από το ιστορικό υπόβαθρο, αλλά να κρατήσει όλες τις πληροφορίες στο βάθος ως φόντο. Να μεταχειριστεί, δηλαδή, την ιστορία ως καμβά όπου πάνω της πλέκεται η ζωή των ηρώων του. Κάθε πρόσωπο να έχει πλήρη βιογραφία και συγκεκριμένο χαρακτήρα σύμφωνα με την εποχή στην οποία αναφέρεται ο συγγραφέας. 

Μ.Γ.: Τι είναι αυτό που θέλετε να εισπράξει ο αναγνώστης με την ανάγνωση του συγκεκριμένου βιβλίου;

Φ.Λ.: Στόχος μου είναι, εκτός από το να γνωρίσει με ευχάριστο τρόπο μια ιστορική εποχή και πραγματικότητα, να επανεξετάσει τη δική του ζωή και τις δικές του επιλογές. 

Μ.Γ.: Ζείτε μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Έχετε δυο υπηκοότητες σε δυο πατρίδες που τις αγαπάτε εξίσου. Τελευταία κι οι δυο βίωσαν μια ιδιαίτερη κατάσταση λόγω Covid-19 με την Ιταλία να δοκιμάζεται πολύ σκληρά. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε και στις δυο πατρίδες σας;

Φ.Λ.: Πως η ζωή δεν ελέγχεται!!!! Όσο και να προσπαθούμε έρχεται ξαφνικά πχ. ένας Covid-19 και μας ανατρέπει παγκοσμίως τη ζωή και την καθημερινότητά μας. Το ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΕΛΕΓΞΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ. 

Μ.Γ.: Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη και σας εύχομαι καλοτάξιδο το βιβλίο σας.

Φ.Λ.: Και εγώ σας ευχαριστώ για τις ωραιότατες και ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σας.

*Το μυθιστόρημα «Το δάκρυ του Χριστού – Lacryma Christi» της Φιλομήλας Λαπατά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. 

Μαίρη Γκαζιάνη       

Γεννήθηκε στα Ιωάννινα.  Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε ως τραπεζοϋπάλληλος. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία ενώ τώρα ζωγραφίζει και παράλληλα γράφει. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.

Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής»  από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015.  Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τον Νοέμβριο του  2019 κυκλοφόρησε το νέο της μυθιστόρημα «Ζάχαρη άχνη» από τις εκδόσεις Ωκεανός.

Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από εξακόσιες συνεντεύξεις, καθώς και σχολιασμούς βιβλίων και θεατρικών παραστάσεων. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style από Ιούλιο 2017 έως Μάρτιο 2018 οπότε αποχώρησε οικειοθελώς.

Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά.