Συνέντευξη στην Μαίρη Γκαζιάνη
Ο Χρήστος Δημόπουλος υπήρξε ο αγαπημένος των παιδιών μέσα από την παιδική τηλεοπτική εκπομπή Ουράνιο τόξο, που παρουσίαζε, ζωντανά τα μεσημέρια από την ΕΡΤ, επί μια δεκαπενταετία. Πολλά παιδιά, σημερινοί ενήλικες, αναπολούν τα μεσημέρια της αθωότητάς τους είτε στο πλατό, πλάι στον αγαπημένο τους παρουσιαστή είτε από τους δέκτες τους. Ευτυχώς, η σημερινή τεχνολογία τούς επιτρέπει να ανατρέξουν σ΄ εκείνες τις στιγμές, μέσα από τις δυνατότητες που προσφέρει (youtube). Εκεί ανέτρεξα κι εγώ, προκειμένου, να συνδυάσω τον τηλεοπτικό παρουσιαστή με τον συγγραφέα, γιατί ο Χρήστος Δημόπουλος ασχολήθηκε με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων «όταν έπεσε το “μαύρο” στην ΕΡΤ» όπως αναφέρει ο ίδιος.
ΕΡ. Κύριε Δημόπουλε, σας γνωρίσαμε μέσα από την δημοφιλή παιδική σειρά “Ουράνιο Τόξο” που προβάλλονταν επί σειρά ετών στην τηλεόραση. Πως προέκυψε η ενασχόλησή μας με παιδική εκπομπή;
ΑΠ. Εντελώς τυχαία! Το 1986 εργαζόμουν στην ΕΡΤ ως εκφωνητής ραδιοφώνου. Εκείνη την εποχή, προϊστάμενος στο Τμήμα Παιδικών Εκπομπών της τηλεόρασης ήταν ο Νίκος Πιλάβιος. Ήθελε να εντάξει όλες τις παιδικές εκπομπές κάτω από μια ομπρέλα, να φτιάξει μια παιδική ζώνη, με το όνομα Ουράνιο Τόξο. Πρότεινε, λοιπόν, σ’ εμένα και σε μια δημοσιογράφο, να κάνουμε την παρουσίαση, ζωντανά, κάθε μεσημέρι. Έτσι “βούτηξα” στα βαθιά νερά της τηλεόρασης και μάλιστα σε μια παιδική εκπομπή. Η πρώτη περίοδος του Ουράνιου Τόξου κράτησε ως το 1989. Ύστερα έφυγα από την ΕΡΤ και επανήλθα το 2001 για να κάνω και πάλι το Ουράνιο Τόξο, αυτή τη φορά, όμως, ως μια αυτόνομη εκπομπή.
ΕΡ. Πως ήσασταν σαν παιδί; Ποια ήταν τα αγαπημένα σας παιχνίδια;
ΑΠ. Ήσυχο παιδί, μοναχικό. Μ’ άρεσαν τα αυτοκινητάκια, τα στρατιωτάκια, ό,τι τέλος πάντων ήταν τότε διαθέσιμο, γιατί -μην το ξεχνάμε- δεν υπήρχαν και πολλές επιλογές το 1960! Ώσπου εκεί, τριών ή τεσσάρων χρονών περίπου, ανακάλυψα κάτω από το νεροχύτη της κουζίνας μας μια μεγάλη πλαστική λεκάνη που ήταν γεμάτη με υδραυλικά. Είχε μέσα σωλήνες, σωληνάκια, βρύσες, ρουμπινέδες, παξιμάδια, βίδες κι ένα σωρό άλλα εξαρτήματα που δεν ήξερα βέβαια ούτε πώς τα λέγανε αλλά ούτε και σε τι χρησίμευαν. Δεν ήμουν, βλέπετε, υδραυλικός! Αλλά επειδή γυάλιζαν και μου φαίνονταν πολύ όμορφα, ρώτησα τη μαμά μου αν μου επέτρεπε να παίξω με όλ’ αυτά τα περίεργα αντικείμενα κι εκείνη με άφησε. Από την πρώτη στιγμή, το παιχνίδι εκείνο με μάγεψε. Γιατί, στρώνοντας τη φαντασία μου στη δουλειά, εκείνη έκανε τους σωλήνες φίδια, τις βρύσες δράκους, τα εξαρτήματα με τις βίδες και τα παξιμάδια αυτοκίνητα, τους ρουμπινέδες πύργους κι εγώ, ξαφνικά, έγινα ο βασιλιάς του παραμυθιού. Πολύ αργότερα, ανακάλυψα το χαρτί. Και το χαρτί, κάθε φορά κατάφερνα να το μεταμορφώσω σε κάτι άλλο.
ΕΡ. Τα δικά σας παιδικά παιχνίδια ή/και αναγνώσματα αποτελούν τη μαγιά για όσα σχεδιάζετε σχετικά με τα παιδιά είτε αφορούν κατασκευές είτε αφηγήσεις σε βιβλία;
ΑΠ. Αναμφίβολα. Τα παιδικά μας χρόνια αφήνουν τα σημάδια τους πάνω μας, θέλουμε δε θέλουμε. Εγώ ήμουν τυχερός που είχα έναν πάτερα που πιάναν τα χέρια του και μου έκανε συνέχεια διάφορες κατασκευές κι έτσι τις αγάπησα. Αγάπησα και τις περιπέτειες μέσα από τα βιβλία. Διάβασα όλο τον Βερν αμέτρητες φορές – δεν υπήρχαν και πολλά βιβλία τότε, μιλάμε για πριν από μισόν αιώνα, ε;
ΕΡ. Που πιστεύετε ότι οφείλεται η ευκολία στην επικοινωνία σας με τα παιδιά;
ΑΠ. Είναι κάτι που αποκτάς με τον καιρό, με πρακτική, με συνεχή προσπάθεια. Πρώτα πρώτα πρέπει να αισθάνεσαι κι εσύ παιδί. κι αυτό προϋποθέτει να ξεχάσεις ό,τι σε μάθανε μέχρι σήμερα: να είσαι πολιτικά ορθός, πως δύο και δύο κάνουν τέσσερα, ότι ο γάιδαρος ΔΕΝ πετάει… Γιατί, βλέπετε, στον κόσμο των παιδιών ο γάιδαρος μπορεί κάλλιστα να πετάξει, δύο και δύο ΔΕΝ κάνουν απαραιτήτως τέσσερα, κι όσο για την πολιτική ορθότητα, εγώ έχω προσωπικά πολύ σοβαρές ενστάσεις! Πείτε μου ένα ανέκδοτο που να είναι πολιτικώς ορθό!
ΕΡ. Η εκπομπή “Ουράνιο Τόξο” πότε σταμάτησε και γιατί; Θα δοκιμάζατε να την επαναφέρετε εάν σας το πρότειναν;
ΑΠ. Το Ουράνιο Τόξο σταμάτησε το 2013, όταν έπεσε το “μαύρο” στην ΕΡΤ. Είχε λήξει και η ετήσια σύμβασή μου κι όταν άνοιξε ξανά η ΕΡΤ με τα νέα της ονόματα, κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να ξεκινήσει και πάλι η εκπομπή. Τώρα βρισκόμαστε πολύ κοντά σε μια συμφωνία, αλλά δεν τολμώ να θεωρήσω τίποτα ως δεδομένο. Στην Ελλάδα βρισκόμαστε!
ΕΡ. Από το τηλεοπτικό πλατό περάσατε στα παιδικά βιβλία. Ποιος είναι ο στόχος σας η μάθηση ή η διασκέδαση των παιδιών;
ΑΠ. Πρώτα πρώτα η διασκέδαση, η ψυχαγωγία, αλλά και με την αρχική έννοια του όρου “αγωγή της ψυχής”. Δεν ξέρω πώς και γιατί, αλλά πάντα κάθε μου βιβλίο έχει και κάτι ν’ αφήσει στο παιδί, πέρα από κάποιες ώρες ευχάριστης και διασκεδαστικής ανάγνωσης. Υπάρχει ένα δίδαγμα στο τέλος, πότε φανερό και πότε κρυφό, χωρίς να υπάρχει όμως η παραμικρή πρόσθεση διδακτισμού από τη μεριά μου.
ΕΡ. Σε ποιες ηλικίες απευθύνονται τα βιβλία σας;
ΑΠ. Έχω γράψει για παιδιά προσχολικής ηλικίας, για παιδιά των πρώτων τάξεων του δημοτικού, και για μεγαλύτερα παιδιά. Διαλέγετε και παίρνετε!
ΕΡ. Κατά πόσο ένα βιβλίο μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να κατανοήσει ορισμένες δύσκολες καταστάσεις όπως ο θάνατος, η αρρώστια, ο χωρισμός, η διαφορετικότητα, ο εκφοβισμός κλπ;
ΑΠ. Με τα δυο τελευταία θέματα έχω καταπιαστεί κι εγώ. Βρίσκω πως είναι πολύ πιο εύκολο να μιλήσεις στα παιδιά μέσα από ένα παραμύθι για πράγματα δυσκολοχώνευτα και άγρια. Το παιδί, είναι σε θέση να καταλάβει πίσω από τις γραμμές και να αφομοιώσει ακόμα και δύσκολες έννοιες, έννοιες που εμείς οι μεγάλοι θεωρούμε “ταμπού”, αλλά μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως τα παιδιά, είναι πολύ πιο σοφά και ώριμα από εμάς τους μεγάλους!
ΕΡ. Πόσο απαραίτητα είναι τα βιβλία στην παιδική ηλικία;
ΑΠ. Εντελώς απαραίτητα! Δεν νοείται παιδική ηλικία χωρίς βιβλία, χωρίς παραμύθια. Σήμερα ακόμα πιο πολύ, γιατί έχουμε να πολεμήσουμε και άλλους εχθρούς: ταμπλέτες, κινητά, τηλεοράσεις, υπολογιστές, διαδίκτυο, facebook, instagram, chat, και όλα τα σχετικά. Όμως μόνο το βιβλίο μας ταξιδεύει σε τόπους και χρόνους μαγικούς, μόνο το βιβλίο δίνει φτερά στη φαντασία μας και μας κάνει σοφότερους και καλύτερους ανθρώπους.
ΕΡ. Ποια είναι η πηγή έμπνευσης για τα παιδικά βιβλία που γράφετε;
ΑΠ. Τα βιβλία κατασκευών που έγραψα, ξεκίνησαν από την εκπομπή, εκεί όπου κάναμε πολλές κατασκευές. Τα παιδιά, με τα γράμματά τους και τα μέιλ τους αυτό ζητούσαν. Αποφάσισα κι εγώ να συγκεντρώσω τις πιο αγαπημένες μου κατασκευές σ’ ένα βιβλίο που λεγόταν “Κατασκευές από το ουράνιο τόξο”. Ακολούθησαν δυο μικρότερα αδερφάκια του, το “Χριστούγεννα με τον Χρήστο” και το “Πάσχα με τον Χρήστο”. Μετά μου ζητήθηκε να γράψω μια σειρά για παιδιά προσχολικής ηλικίας κι έτσι προέκυψαν πέντε μικρά βιβλιαράκια με ποιήματα που μιλούσαν για το αλφάβητο, τους αριθμούς, τα χρώματα και τα σχήματα, τους μήνες και τις εποχές, τα επαγγέλματα. Μ’ αρέσει πολύ να σκαρώνω ομοιοκαταληξίες με χιούμορ! Κι ύστερα ήρθαν οι ιστορίες, κυρίως επειδή δυο υπέροχα κορίτσια, οι εγγονές μου, μπήκαν ξαφνικά στη ζωή μου. Αυτές αποτέλεσαν την πηγή έμπνευσης για τα δυο πρώτα μου παραμύθια: “Η Γοργόνα Ελισσώ” και “Ο δράκος Ναπολέων”.
ΕΡ. Στην εποχή της τεχνολογίας που ζούμε σήμερα και τα περισσότερα παιδιά είναι κολλημένα στο διαδίκτυο, ποια είναι η άποψή σας για τις 
σχέσεις των παιδιών με το περιβάλλον τους;
ΑΠ. Η τεχνολογία έχει εισβάλλει ακάθεκτη στη ζωή μας. Και είναι συναρπαστική. Για τα παιδιά είναι η γλώσσα του μέλλοντός τους και δεν θα πρέπει επ’ ουδενί να τους τη στερήσουμε. Αλλά, υπάρχει και μέτρο. Όπως καθετί εντυπωσιακό, είναι πολύ εύκολο να παρασυρθεί κάποιος και να απομακρυνθεί από ορισμένα βασικά πράγματα, από βασικές άξιες. Αυτό είναι που πρέπει εμείς οι μεγάλοι να προσέξουμε. Καλό το διαδίκτυο, καλές οι οθόνες, καλά όλα αυτά τα τρισδιάστατα, πανοραμικά ντόλμπι σαρράουντ, αλλά ας μην ξεχάσουμε το χαρτί το ψαλίδι, το σελοτέιπ, το χώμα, τη μπάλα, το τρέξιμο και το κυνηγητό. Καλό είναι να μην κρατάμε το παιδί μας προστατευμένο στη θαλπωρή του σπιτιού πάνω από το τάμπλετ, αλλά να το αφήσουμε να πέσει, να ματώσει, να γρατζουνιστεί!
ΕΡ. Και όσον αφορά την οικονομική κρίση, πιστεύετε ότι έχει επηρεάσει τις σχέσεις των γονιών με τα παιδιά τους;
ΑΠ. Αναμφίβολα! Ήδη, ακόμα και στο Ουράνιο Τόξο, τα τελευταία χρόνια της προβολής του, έβλεπα παιδιά που έρχονταν στο στούντιο και καταλάβαινα αμέσως πως κάτι δεν πήγαινε καλά στο σπίτι τους. Ήταν μόνα, στερημένα από επικοινωνία και αγάπη. Πού να τα καταφέρουν όλα οι δύσμοιροι γονείς. Είτε ήταν αναγκασμένοι να κάνουν από δυο και τρεις δουλειές για να τα φέρνουν βόλτα, άρα δεν είχαν χρόνο ν’ αφιερώσουν στα παιδιά, είτε ήταν άνεργοι και κουβαλούσαν την κατάθλιψη τους μες στο σπίτι…
ΕΡ. Μια σειρά βιβλίων σας έχει τον τίτλο «Οι περιπέτειες του Ήπιου Θερμοκηπίου». Ποιος είναι ο ήρωάς σας και σε τι είδους περιπέτειες εμπλέκεται;
ΑΠ. Ο Θερμοκήπιος είναι ο αγαπημένος μου ήρωας. Τον είχα πρωτοεμφανίσει στην εκπομπή, αλλά στην πορεία είδα πως μου έμοιαζε αρκετά. και τώρα πρωταγωνιστεί σε μια σειρά ιστορικών και ταξιδιάρικων περιπετειών για παιδιά από 9 χρόνων και πάνω. Είναι περιπέτειες γεμάτες χιούμορ και μυστήριο, βασισμένες πάνω σε ιστορικά γεγονότα με ρεαλιστικές λεπτομέρειες αλλά και μπόλικη δόση μυθοπλασίας. Στα τρία βιβλία της σειράς (Η μάσκα του βασιλιά, Το χαμένο χειρόγραφο και Η έβδομη καρυάτιδα) ο καθηγητής Ήπιος Θερμοκήπιος και τα εγγονάκια του, ο Ορέστης και η Αθηνά, γυρίζουν τον κόσμο: από τις Μυκήνες στο Μάτσου Πίτσου, από τη Ρώμη στη Μάλτα, την Κύπρο και τη Ρόδο, κι από την Κωνσταντινούπολη στη Σκοτία!
ΕΡ. Πως προέκυψε το όνομα Ήπιος Θερμοκήπιος;
ΑΠ. Αρχικά στην εκπομπή είχα την ιδέα να παρουσιάσω έναν ηλικιωμένο καθηγητή που θα μάθαινε στα παιδιά πώς να μιλάμε και να γράφουμε σωστά ελληνικά. Τον ονόμασα Λόγιο Λεξιλόγιο. Αργότερα ήθελα έναν άλλο χαρακτήρα που να μιλάει για οικολογία. Κάπως έτσι γεννήθηκε το Ήπιος Θερμοκήπιος!
ΕΡ. Θα ακολουθήσουν πολλά βιβλία με τον Ήπιο Θερμοκήπιο και τα εγγόνια του Αθηνά και Ορέστη;
ΑΠ. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές τελειώνω την τέταρτη συνέχεια που διαδραματίζεται στην κεντρική Ασία και μιλά για τον Μεγαλέξανδρο. Υπάρχουν ιδέες και για επόμενες περιπέτειες, αλλά το αν θα ακολουθήσουν άλλες και πόσες, αυτό εξαρτάται από την αποδοχή του κοινού. Ως τώρα, τα τρία πρώτα βιβλία πάνε εξαιρετικά, άρα είμαι αισιόδοξος.
ΕΡ. Κύριε Δημόπουλε, πολλά παιδιά, της εποχής της εκπομπής σας ουράνιο τόξο, σήμερα είναι ενήλικες (π.χ. ένας τότε 5χρονος μπορεί σήμερα να είναι 20χρονος). Γνωρίζω πολλούς νέους και νέες που μιλάνε με νοσταλγία για τις στιγμές που τους χαρίζατε μέσα από τις εκπομπές σας. Πώς αισθάνεστε με αυτή την καταξίωση από τα ίδια τα παιδιά;
ΑΠ. Ευγνώμων και συγκινημένος. Χτες μόλις, βγαίνοντας από το σούπερ μάρκετ με σταμάτησε ένας νεαρός, εκεί γύρω στα 20 – 22 και μου είπε “σας ευχαριστούμε για τις όμορφες παιδικές αναμνήσεις!”. Παντού, όπου παρουσιάζω τα βιβλία μου, εισπράττω αυτή την αγάπη και τώρα καταλαβαίνω πραγματικά τι απήχηση είχε το Ουράνιο Τόξο!
ΕΡ. Ποια φράση ακούσατε από κάποιο πρώην παιδί και νυν ενήλικα που σας συγκίνησε ιδιαίτερα;
ΑΠ. Μια δασκάλα μου έστειλε ένα γράμμα. Ήταν ένα γράμμα που είχε γράψει όταν ήταν παιδί, με σκοπό να το στείλει στο Ουράνιο Τόξο, αλλά ποτέ δεν το ’στειλε. Το ανακάλυψε πρόσφατα σε κάποιο συρτάρι της, όταν τακτοποιούσε το σπίτι. Μετά από τόσα χρόνια! Και θεώρησε καλό να μου το στείλει, μ’ ένα σημείωμα φορτισμένο από συγκίνηση και νοσταλγία. Τι άλλο να πω;
ΕΡ. Αφού σας ευχαριστήσω και σας ευχηθώ καλοτάξιδα τα βιβλία σας, θα σας ζητήσω να βάλετε εσείς τον επίλογο της κουβέντας μας.
ΑΠ. Εγώ σας ευχαριστώ. Εύχομαι σ’ όλα τα παιδιά να είναι καλότυχα κι ευτυχισμένα στη ζωή τους. Και παρακαλώ τους γονείς να τους εμπνέουν μονάχα τρεις βασικές αξίες: Αγάπη, αξιοπρέπεια και απλότητα. Τίποτα άλλο. Αν στη ζωή τους πορευτούν με αυτά, θα είναι πάντα ευτυχισμένα!
*Τα παιδικά βιβλία του Χρήστου Δημόπουλου κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός
Μαίρη Γκαζιάνη
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε ως τραπεζοϋπάλληλος. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία ενώ τώρα ζωγραφίζει και παράλληλα γράφει. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο ΕΝΑ ΦΕΓΓΑΡΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της ΤΑ ΠΛΗΚΤΡΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της ΑΛΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ από την Εμπειρία Εκδοτική.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από τριακόσιες συνεντεύξεις. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή ΚΑΛΩΣ ΤΟΥΣ πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών.
Γράφει στίχους για τραγούδια ενώ μεγάλη της αγάπη είναι το θέατρο με το οποίο ασχολείται ερασιτεχνικά.
