Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη
Η Τζίνα Μιτάκη, γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια γειτονιά του Περιστερίου Αττικής.
Τα πρώτα της γραπτά, με μολύβι Faber Castell σε μικροσκοπικά κομματάκια σχολικού τετραδίου, κρυμμένα στα κενά ανάμεσα στους ασβεστωμένους τσιμεντόλιθους του κοτετσιού της αυλής, ταξίδεψαν στη λήθη φορτωμένα σε ένα φορτηγό με μπάζα όταν γκρεμίστηκε το κοτέτσι.
Από το καλοκαίρι του 2010 ζει στη Ζάκυνθο σε ένα παλιό, μικρό, μποέμ, πέτρινο σπίτι στο βουνό. Μαθητευόμενη αγρότισσα και επίμονη ερασιτέχνης της γραφής, «λερώνει» τα χέρια της με χώμα, με μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού, σάλτσες σπιτικές και… λέξεις, αναζητώντας και ανακαλύπτοντας τις πραγματικά ακριβές αξίες και ομορφιές της ζωής.
ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Κυρία Μιτάκη ξεκινήσατε τη συγγραφική σας διαδρομή ως παιδί μ΄ ένα μολύβι Faber Castell. Θέλετε να μας πείτε δυο λόγια για εκείνες τις συγγραφικές αναζητήσεις σας και γιατί τα κρύβατε στο κοτέτσι της αυλής σας;
ΤΖΙΝΑ ΜΙΤΑΚΗ: Για να είμαι ειλικρινής δεν θυμάμαι και πολλά πράγματα, έχουν περάσει άλλωστε πολλά χρόνια από τότε, νομίζω πως ήταν κάτι σαν κρυφό ημερολόγιο καθημερινότητας από την μια και από την άλλη ήταν διασκευές κατά κάποιο τρόπο των παραμυθιών που άκουγα από τον παππού μου τον πατέρα της μάνας μου και μεγάλο παραμυθά. Τα έκρυβα εκεί γιατί μου φαινόταν ασφαλής κρυψώνα, μάλλον φοβόμουν την αντίδραση των δικών μου αν τύχει και τα ανακαλύψουν.
Μ.Γ.: Αν και γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στην Αθήνα, τα τελευταία χρόνια ζείτε μόνιμα στη Ζάκυνθο. Τι σας ώθησε σε αυτήν την απόφαση;
Τ.Μ.: Είχε ωριμάσει μέσα μου η ανάγκη ενός άλλου τρόπου ζωής, μιας ζωής κοντά στο φυσικό περιβάλλον και μακριά από πολλά κομμάτια του φαίνεσθε της μέχρι τότε ζωής μου. Έχοντας, όχι μόνο τσιμπήσει αλλά βαρυστομαχιάσει με το «τυράκι» του κυνηγιού μιας επίπλαστης επιτυχίας σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, ο οργανισμός μου, η ψυχή μου, άρχισε να αντιδρά και να επιζητά κάτι άλλο. Αυτό το άλλο ήταν μια μορφή απομόνωσης πια από πολλά περιττά.
Μ.Γ.: Ποιες θεωρείτε πραγματικά ακριβές αξίες και ομορφιές της ζωής τις οποίες αναζητάτε και ανακαλύπτετε;
Τ.Μ.: Ομορφιά και αξία ανεκτίμητη είναι το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζω και η ηρεμία που μου προσφέρει ακόμα και στα ζόρια, αλλά και η απλότητα της ζωής μου έτσι όπως την έχω διαμορφώσει τα τελευταία δέκα χρόνια. Η εγγονή μου, τα παιδιά μου και η αδελφή μου, οι φίλοι μου «οι πιο δικοί μου ξένοι» όπως τους λέω, το παλιό μικρό σπίτι μου στο βουνό, το ψωμί που θα ζυμώσω, τα παιχνίδια με τα ζώα μου, ο κήπος και τα δέντρα μου, όλα αυτά δηλαδή τα μικρά αλλά πολύτιμα της ζωής.
Μ.Γ.: Δηλώνετε ερασιτέχνης της γραφής. Ποια ανάγκη σας καλύπτετε μέσα από τα γραπτά σας;
T.M.: Καλύπτω την ανάγκη για επικοινωνία και αλληλεπίδραση με όσους δεν μπορώ να επικοινωνήσω σε φυσικό χρόνο και χώρο. Εδώ και σχεδόν πέντε χρόνια νοιώθω πως έχω έναν ακόμα πολύ σπουδαίο λόγο για να γράφω. Με την γραφή κεντάω πια τα προικιά της εγγονής μου, όσα θέλω να της αφήσω κληρονομιά, να της πω μέσα από τα γραπτά μου όσα ίσως δεν προλάβω. Τέλος είναι και μια άσκηση με τον εαυτό μου, μια προσπάθεια να συνάδει αυτό που θα κοινωνήσω με την γραφή με αυτά που πράττω. Δηλώνω ερασιτέχνης και θα συνεχίσω γιατί συγγραφέας δεν γίνεσαι από μόνος σου, δεν είναι μια ιδιότητα που την αποδίδεις εσύ στον εαυτό σου αλλά στην δίνει ο χρόνος μέσα από τα βιβλία σου και οι αναγνώστες.
Μ.Γ.: «Το κοραλλί τετράδιο» είναι η νέα νουβέλα σας που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άνεμος. Πώς προέκυψε ο ιδιαίτερος αυτός τίτλος;
Τ.Μ.: Το κοραλλί χρώμα είναι το αγαπημένο μου, έγινε ακόμα πιο αγαπημένο όταν είδα για πρώτη φορά την εγγονή μου στο μαιευτήριο και μου φάνηκε πως το δερματάκι της είχε ένα απαλό κοραλλί χρώμα. Αν και τυπικά πήρε το όνομα μου η μικρή, εγώ επιμένω να την αποκαλώ Κοραλλένια. Όταν χρειάστηκε να δώσω έναν επιθετικό προσδιορισμό στο τετράδιο στο οποίο τα παιδιά της ιστορίας κατέγραψαν την περιπέτεια τους, επέλεξα ο προσδιορισμός αυτός να αφορά το χρώμα του και το χρώμα να είναι το κοραλλί.
Μόλις αυτές τις μέρες όμως ανακάλυψα κάτι που με προβλημάτισε πολύ, άκουσα πως το όνομα της καφετέριας που βρισκόταν ο Παύλος Φύσσας το βράδυ λίγο πριν την δολοφονία του από τους ναζιστές, ονομαζόταν Κοράλλι. Δεν ξέρω αν το είχα ακούσει ή διαβάσει τότε αλλά το είχα ξεχάσει και υποσυνείδητα έπαιξε το ρόλο του ή αν δεν το είχα ακούσει και το κοραλλί προέκυψε από την Κοραλλένια μου.
Μ.Γ.: Με τι έρχεται σε επαφή ο αναγνώστης στις σελίδες του βιβλίου;
Τ.Μ.: Μέσα από τον μικρόκοσμο των παιδιών και του νησιού ο αναγνώστης θα έρθει σε επαφή με όσα συμβαίνουν στον κόσμο μας και στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια, τα οποία βέβαια δεν είναι πρωτόφαντα αλλά είναι καταστάσεις που βιώνει και η χώρα και η ανθρωπότητα σε όλη την ιστορική της διαδρομή. Θα έρθει σε επαφή με την πρόκληση αυτός που δεν γνωρίζει – οι νεότεροι αναγνώστες δηλαδή- να ψάξει, να διαβάσει και να μάθει και αυτός που γνωρίζει να θυμηθεί.
Μ.Γ.: Αν και κατοικείτε μόνιμα στη Ζάκυνθο, επιλέξατε να τοποθετήσετε την ιστορία σας σ΄ ένα κυκλαδίτικο νησί (στο νου μου έρχεται η Αμοργός). Πως έγινε αυτή η επιλογή;
Τ.Μ.: Ναι, για την Αμοργό πρόκειται, σωστά σας ήρθε στο νου.
Η επιλογή θα ήταν οπωσδήποτε νησί του Αιγαίου γιατί τον κύριο όγκο των προσφυγικών ροών την δέχονται νησιά του Αιγαίου. Την Αμοργό την γνωρίζω και την λατρεύω, το ότι την γνωρίζω με βοηθούσε, μου έφτιαχνε τις εικόνες μου, και βέβαια η ανθρωπιά με την οποία αντιμετώπισαν οι Αμοργιανοί, το 2015 αν δεν κάνω λάθος, τους πρόσφυγες που έφτασαν στο νησί τους έκαναν τις εικόνες μου πιο ζωντανές.
Μ.Γ.: Βασικός ήρωάς σας είναι ο Ιορδάνης. Ο ίδιος όπως και τα υπόλοιπα παιδιά προέρχονται από οικογένειες με προβλήματα. Οι γονείς του Ιορδάνη έχουν σκοτωθεί και μεγαλώνει με τον παππού του, ο Λουκάς μεγαλώνει με τους θείους του, ο Θανάσης ο ζαβός όπως τον αναφέρετε, άλλο παιδί έχει πατέρα μέθυσο και άλλο πατέρα ξενιτεμένο. Τι θέλατε να τονίσετε;
Τ.Μ.: Στο άκουσμα της λέξης «παιδί» ίσως να μας έρχεται στον νου η εικόνα ροδαλών, τρυφερών, μικρών προσώπων, με σκανταλιάρικο μουτράκι, χαμόγελα, ανεμελιά και ευτυχία. Τα παιδιά όμως δεν είναι κουκλάκια σε βιτρίνα στολισμένη, είναι μικροί άνθρωποι, που ζουν στον κόσμο μας και βιώνουν την ομορφιά αλλά και την ασχήμια του, αντιμετωπίζουν προβλήματα και δυσκολίες όπως και οι μεγάλοι άνθρωποι. Τέλειοι άνθρωποι, γονείς, τέλειες οικογένειες, κόσμος και ζωή δεν υπάρχουν δυστυχώς. Οι ήρωες μου λοιπόν είναι πραγματικά παιδιά σε πραγματικές οικογένειες, σε πραγματικό κόσμο και ζωή και όχι σε φωτορομάντζο. Κάτι άλλο θα ήταν ψεύτικο.
Μ.Γ.: Τι ήταν αυτό που έφερε κοντά τον Ιορδάνη με τον Λουκά;
T.M.: Τα δύο αγόρια έρχονται κοντά γιατί νοιώθουν πως η ζωή τους έχει ως κοινό στοιχείο την ανατροπή όσων θεωρούσαν δεδομένα και αυτονόητα. Αν και το κάθε αγόρι αντιμετωπίζει επιφανειακά με διαφορετικό τρόπο την ανατροπή της ζωής του, στην πραγματικότητα επιζητούν να «γαντζωθούν» ο ένας από τον άλλο για να αντιμετωπίσουν μαζί, γιατί το ένστικτό τους τους λέει πως το μαζί κάνει πιο εύκολα τα πράγματα, και να ανατρέψουν ίσως την ανατροπή, ώστε να βρουν την περπατησιά τους στο νέο παρόν και στο μέλλον.
Μ.Γ.: Τα παιδιά πληγώνονται εύκολα, πιστεύετε ότι συγχωρούν εύκολα;
Τ.Μ.: Δύσκολη ερώτηση αυτή, είναι πολλά εκείνα που θα παίξουν ρόλο και θα καθορίσουν αν θα συγχωρήσει ή όχι ένα παιδί και πότε θα συγχωρήσει. Θα συγχωρήσει ως παιδί ή ως ενήλικας; Στην πραγματική ζωή νομίζω πως ότι μας έχει πληγώσει βαθιά στην παιδική ηλικία αφήνει το σημάδι του, τώρα αν η πληγή θα μείνει αιωνίως χαίνουσα ή θα κάνει κακαδάκι και θα λουφάξει έχει να κάνει με το τι δουλειά θα καταφέρει να κάνει ο καθένας μας με τον εαυτό του ως ενήλικας για να φτάσει να συγχωρήσει.
Στην μυθιστορία όμως θέλω οι ήρωες μου να συγχωρούν και να συγχωρούνται.
Μ.Γ.: Η ομάδα των παιδιών που παρασύρονται προς το κακό, είναι εύκολο να συνειδητοποιήσουν το λάθος τους;
Τ.Μ.: Αν η απειρία των παιδιών, η ανωριμότητα τους, και η μη ολοκληρωμένη κριτική τους ικανότητα μπορούμε να πούμε πως είναι μειονεκτήματα και μπορούν να ευνοήσουν στο να παρασυρθούν στο κακό, η καθαρή τους ψυχή, η αθωότητά τους, η ευαισθησία τους, είναι τα πλεονεκτήματα που θα σταθούν αρωγοί στην συνειδητοποίηση του λάθους. Σημαντικός αρωγός όμως είναι και η αντιμετώπιση του περιβάλλοντος, η γνώση στην οποία οφείλουμε να τα στρέψουμε και το παράδειγμα.
Θα πω και πάλι βέβαια πως στην πραγματική ζωή δεν είναι πάντα εφικτό αυτό αλλά στην μυθιστορία θέλω η γραφίδα μου να δίνει την δυνατότητα στους ήρωες μου, παιδιά ή ενήλικες να βρίσκουν τον δρόμο της συνειδητοποίησης και της διόρθωσης του λάθους.
Μ.Γ.: Στην αντιμετώπιση των προσφύγων που φτάνουν από τη θάλασσα οι ενήλικες επηρεάζουν τα παιδιά ή αντίστροφα;
Τ.Μ.: Τα παιδιά είναι σφουγγάρια, είναι ο καθρέφτης της οικογένειας και της κοινωνίας των μεγάλων. Αν για παράδειγμα το παιδί στο σπίτι, ακούει εκφράσεις φόβου και μίσους για τον άλλο άνθρωπο, τον διαφορετικό, είτε αυτός είναι πρόσφυγας, είτε η διαφορετικότητα του είναι κάποια άλλη, αυτά που ακούει θα υιοθετήσει και θα αναπαράγει.
Μ.Γ.: Τι είναι αυτό που κάνει τον Ιορδάνη να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα παιδιά;
Τ.Μ.: Ένα παιδί όπως όλα τα παιδιά είναι ο Ιορδάνης. Αν ξεχωρίζει για κάτι αυτό είναι πως την συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του δυσκολεύεται να κατανοήσει και να διαχειριστεί την ανατροπή που βιώνει, μέχρι την στιγμή που αρχίσει να καταλαβαίνει πως δεν είναι ο μόνος που αντιμετωπίζει δυσκολίες και προβλήματα.
Μ.Γ.: Η περιπέτεια της μικρής προσφυγοπούλας Ίρβα βασίζεται σε αληθινή ιστορία;
Τ.Μ.: Αν με το «αληθινή ιστορία» με ρωτάτε αν πρόκειται για την ιστορία ενός προσφυγόπουλου που γνωρίζω προσωπικά η απάντηση είναι όχι.
Όμως, όλα τα προσφυγόπουλα είναι αληθινά παιδιά που έζησαν αληθινό πόλεμο ή διωγμό, ζούσαν σε αληθινά σπίτια, είχαν αληθινούς γονείς και αδέλφια, είχαν αληθινές ζωές, δύσκολες ή λιγότερο δύσκολες ή και καλές. Βίωσαν αληθινό θάνατο και έχασαν αληθινούς δικούς τους, ταξίδεψαν σε αληθινά βουνά, χιόνια, ποτάμια και κακοτοπιές κουράστηκαν, πείνασαν, αρρώστησαν αληθινά, πάλεψαν σε αληθινές θάλασσες. Πνίγηκαν ή διασώθηκαν αληθινά. Επομένως η ιστορία της προσφυγοπούλας Ίρβας είναι μια αληθινή ιστορία.
Μ.Γ.: Ποιος ήταν ο κύριος στόχος σας μέσα από τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;
T.M.: Ο κύριος στόχος είναι να υπενθυμίσω πως στην ζωή τίποτα δεν είναι δεδομένο και οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να έρθει η ανατροπή. Πως για να αγαπώ την πατρίδα μου δεν σημαίνει πως πρέπει να μισώ τις πατρίδες των άλλων, και πως ο πόλεμος, ο πραγματικός πόλεμος, είναι θάνατος, καταστροφή και φρίκη και δεν αξίζει σε κανέναν. Πως ο καθένας μας έχει μια θέση στον κόσμο αφού όλοι χωράμε σε αυτόν και πως η συνύπαρξη μας και εφικτή είναι και μαγική μέσα από την φιλία, το μοίρασμα, την αλληλεγγύη, την φροντίδα, την αποδοχή, την κατανόηση, την συνεργασία και την αγάπη. Όλα αυτά μαζί με την ιστορική γνώση και μνήμη είναι τα ισχυρότερα όπλα για να αντιμετωπίσουμε και να ορθοποδήσουμε από τις δυσκολίες και να προστατευτούμε από το σκοτάδι, την βία, τον φασισμό και τον ναζισμό.
*Το μυθιστόρημα «Το κοραλλί τετράδιο» της Τζίνας Μιτάκη κυκλοφορεί από την Άνεμος εκδοτική
Μαίρη Γκαζιάνη
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε ως τραπεζοϋπάλληλος. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία, τη ζωγραφική και τα τελευταία δέκα χρόνια με τη συγγραφή. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από εξακόσιες συνεντεύξεις, καθώς και σχολιασμούς βιβλίων και θεατρικών παραστάσεων. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style από Ιούλιο 2017 έως Μάρτιο 2018 οπότε αποχώρησε οικειοθελώς.
Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά κι έχει συμμετάσχει σε θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις.
Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής» από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τον Νοέμβριο του 2019 κυκλοφόρησε το νέο της μυθιστόρημα «Ζάχαρη άχνη» από τις εκδόσεις Ωκεανός.
