Σχολιασμός του βιβλίου «Το σπασμένο φτερό της πεταλούδας» της Ιωάννας Δαμηλάτη

Γράφει η Μαίρη Γκαζιάνη 

Με τον κόσμο των ναρκωτικών αρχίζει η ιστορία που μας αφηγείται η Ιωάννα για ν΄ ακολουθήσει μια σειρά από αλυσιδωτά γεγονότα κυρίως στη ζωή της ηρωίδας της Ελπίδας.

Στην αρχαία Ελλάδα οι πεταλούδες ονομάζονταν «ψυχές», καθώς πιστευόταν ότι είναι οι ψυχές των νεκρών.

Η πεταλούδα της Ιωάννας είναι η Ελπίδα και είναι ζωντανή. Μπορεί όμως μέσα σ΄ αυτήν την πεταλούδα να κρύβεται μια άλλη ψυχή που έφυγε από τη ζωή πολύ νέα και άδικα από χρήση νοθευμένης δόσης. Η Ελένη, που ο θάνατός της προσδιόρισε το μέλλον 4 κοριτσιών. 5 ήταν στην αρχή οι φίλες, η Ελπίδα, η Ειρήνη, η Δήμητρα, η Άννα κι η Ελένη.

1η αξία μέσα στο βιβλίο της Ιωάννας είναι η φιλία!! Η φιλία που χτίζεται μέρα τη μέρα, χρόνο τον χρόνο και τα 5 κορίτσια καταλήγουν αχώριστες μεταξύ τους σαν τα δάχτυλα του ενός χεριού. Όταν το ένα δάχτυλο κόπηκε τόσο βίαια, οι υπόλοιπες αποφάσισαν να πάρουν τον νόμο στα χέρια τους.

Εκδίκηση!! Ήταν η πρώτη λέξη που τους ήρθε στο μυαλό…

Αυτοδικία!!  Εκεί οδήγησε τις 4 φίλες η ανάγκη για εκδίκηση κι αυτό ακριβώς φρόντισαν να κάνουν στον έμπορα που προμήθευσε την Ελένη με την δόση του θανάτου. Το είπαν και το έκαναν…

Τιμωρία!! Η αυτοδικία, μοιραία, οδηγεί τα 4 κορίτσια στη φυλακή.

Η πεταλούδα που συμβολίζει την ψυχή της Ελένης, γίνεται το σπασμένο φτερό της Ελπίδας, το σπασμένο φτερό της πεταλούδας είναι η φυλακή.

Η φυλακή! είναι το αποτέλεσμα της αυτοδικίας, είναι η τιμωρία! Έχει μέσα της την έννοια του σωφρονισμού, της μεταμέλειας με σκοπό την επανένταξη στην κοινωνία μετά την έκτιση της ποινής. Η Ιωάννα περιγράφει τη ζωή της Ελπίδας στη φυλακή, αποφεύγοντας να αναδείξει τη σκληρή πλευρά ενός σωφρονιστικού ιδρύματος. Αντίθετα, παρουσιάζει ένα περιβάλλον που συντελεί στην καλή ψυχολογία και την εξέλιξη της Ελπίδας. Πολύ καλός διευθυντής με ευνοϊκή συμπεριφορά απέναντί της, πολύ καλός γιατρός, άριστη σχέση με τις συγκρατούμενες κλπ. Γιατί το κάνει;  Γιατί απλά είναι συγγραφέας, το βιβλίο της αφορά μυθοπλασία κι έχει το δικαίωμα να παρουσιάσει τις καταστάσεις όπως εκείνη επιθυμεί. Τους χάρτινους ήρωες, οι συγγραφείς, μπορούν να τους μεταχειριστούν όπως θέλουν κι ως εκεί που φτάνει η φαντασία τους. Άλλωστε το ζητούμενο της Ιωάννας δεν ήταν να παρουσιάσει τις συνθήκες μιας πραγματικής φυλακής, αλλά την εξέλιξη της Ελπίδας μέσα σ΄ αυτήν.

2η αξία που υπάρχει στο βιβλίο είναι η Οικογένεια! Η οικογένεια που στηρίζει καθένα από τα μέλη της που την χρειάζεται.

3η αξία του βιβλίου είναι η αγάπη της μάνας! Η Ελπίδα φέρνει στον κόσμο ένα κοριτσάκι μέσα στη φυλακή κι αποφασίζει να το κρατήσει κοντά της. Θ΄ αναρωτηθεί κανείς αν το κάνει από εγωισμό, προκειμένου να καλύψει τη δική της μητρική ανάγκη. Όμως η Ελπίδα φροντίζει παράλληλα για την ψυχική υγεία του παιδιού της.

4η αξία η αδελφική αγάπη! Από αγάπη για τον αδερφό της, η Ελένη παίρνει την απόφαση να αποτοξινωθεί. Όμως την προλαβαίνει ο θάνατος.

5η αξία ο έρωτας! Πεθαίνει ο έρωτας;  «Ο έρωτας πεθαίνει από κορεσμό και η λήθη τον κηδεύει» υπάρχει ένα απόφθεγμα αγνώστου. Στην περίπτωση της Ελπίδας δεν συμβαίνει τίποτα από τα δύο, εφόσον δεν υπάρχει ο κορεσμός, δεν συναντά τη λήθη.

6η αξία η αγάπη! Η αγάπη υπάρχει παντού μέσα στο βιβλίο της Ιωάννας και κινεί τα νήματα στις αποφάσεις, στις επιλογές και στην εξέλιξη των ηρώων του βιβλίου. Μητρική και πατρική αγάπη, αδελφική αγάπη, φιλική αγάπη, ερωτική αγάπη, συναδελφική αγάπη κλπ. Ότι είδους αγάπη κι αν σκεφτείτε θα τη συναντήσετε στις σελίδες του βιβλίου.

7η αξία η προσφορά! Δίχως την αγάπη της Ελπίδας και της οικογένειας της είναι άγνωστο ποιο δρόμο θα είχε ακολουθήσει ο Πέτρος, ο αδελφός της νεκρής Ελένης. Μεγαλώνοντας μάλιστα γίνεται δικηγόρος. Τυχαίο; Τίποτα δεν είναι τυχαίο μέσα στο βιβλίο. Η Ιωάννα έχει επιλέξει πολύ προσεκτικά και τα ονόματα και τις ιδιότητες για καθένα από τους ήρωες και τις ηρωίδες.

Αναστασία ονομάζει τη γυναίκα που συναντά η Ελπίδα στη φυλακή και γίνεται η δεύτερη μητέρα της. Γιατί κάθε φορά που το έχει ανάγκη είναι αυτή που ανασταίνει το σπασμένο φτερό της. Γίνεται στήριγμά της χωρίς να γίνει δεκανίκι της. Στόχος της είναι να πετάει η Ελπίδα έστω και μ΄ ένα τραυματισμένο φτερό κι αυτό της μαθαίνει.

Δικηγόρο ορίζει τον Πέτρο γιατί θέλει να τοποθετήσει τις καταστάσεις στις σωστές τους βάσεις. Όχι στην αυτοδικία, ναι στην τιμωρία.

Εργολάβος ο πατέρας της Ελπίδας γιατί είναι ο άνθρωπος που ξέρει πως να χτίζει σχέσεις, να γίνεται η κολόνα που στηρίζει τους ανθρώπους και μέσα σ΄ αυτούς τον μικρό Πέτρο.

Εύα η μητέρα της, γιατί κάθε αμάρτημα είναι καταχωρημένο στην Εύα που έδωσε το μήλο στον Αδάμ.

Ελπίδα η κεντρική ηρωίδα. Γιατί το ζητούμενο της Ιωάννας ήταν η ελπίδα για τη λύτρωση από μια δολοφονία.

Χαραγμένη στο μυαλό μου είναι η λέξη «έκλεισε» που αναφέρει η κόρη της Ελπίδας κάθε φορά που η δεσμοφύλακας κλειδώνει τις πόρτες των κελιών. Δεν ξέρω αν στη πραγματική ζωή θα μπορούσε ποτέ να αποβληθεί από την ψυχή της, όμως η Ιωάννα το χειρίζεται με τον δικό της συγγραφικό τρόπο.

Αναρωτιέται κάποιος πως ξεπερνιέται η εμπειρία της φυλακής, και μάλιστα όταν έχει καταδικαστεί για δολοφονία. Η κοινωνία είναι έτοιμη να υποδεχτεί και να εμπιστευτεί τους αποφυλακισθέντες, δίχως παρωπίδες; Η συγγραφέας μας δίνει τις λύσεις που επιθυμεί σύμφωνα με το δικό της σενάριο. Δεν γνωρίζω αν απέχουν από την αλήθεια, αλλά να ξέρετε ότι η ζωή ξεπερνάει και την πιο ευφάνταστη μυθοπλασία.

Η Ελπίδα είναι αισιόδοξη, δυναμική, αγωνίστρια, καταφέρνει ν΄ αναγνωριστούν οι ικανότητές της και να επιτύχει ευνοϊκές καταστάσεις τα χρόνια του εγκλεισμού της. Κι όταν βγει από τη φυλακή να προχωρήσει στη ζωή της.

Παράλληλα με την πορεία ζωής της Ελπίδας βλέπουμε και την εξέλιξη στις ζωές των άλλων τριών κοριτσιών, της Ειρήνης, της Δήμητρας και της Άννας, αλλά και των συγκρατούμενών της γυναικών που συνδέεται μαζί τους στα χρόνια της φυλακής, αλλά και μετά.

Το βιβλίο είναι γραμμένο σε πολύ απλή γλώσσα, με απόλυτα κατανοητά μηνύματα κι είμαι σίγουρη πως θ΄ ανακαλύψετε ακόμα περισσότερες αξίες στις σελίδες του.

Οι ρυθμοί των εξελίξεων είναι γρήγοροι με αποτέλεσμα να κρατάει σε εγρήγορση το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να θέλει να προχωρήσει παρακάτω δίχως ν΄ αφήνει το βιβλίο απ΄ τα χέρια του.

Τα συναισθήματα που κυριαρχούν στο βιβλίο είναι πολλά και διαφορετικά. Άλλοτε θα θυμώσετε, άλλοτε θα οργιστείτε, άλλοτε θα κατανοήσετε, άλλοτε θα θαυμάσετε, άλλοτε θα συγκινηθείτε κλπ, Ανάλογα με την πορεία των γεγονότων η Ιωάννα δεν θ΄ αφήσει παραπονεμένο κανένα συναίσθημα.

Λύτρωση υπάρχει; Φυσικά και υπάρχει. Και μάλιστα στο συγκεκριμένο βιβλίο η λύτρωση προέρχεται από ένα ανατρεπτικό τέλος.

*Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ζενίθ

 Μαίρη Γκαζιάνη

Γεννήθηκε στα Ιωάννινα.  Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε ως τραπεζοϋπάλληλος. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία ενώ τώρα ζωγραφίζει και παράλληλα γράφει. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.

Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής»  από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015.  Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τον Νοέμβριο του  2019 κυκλοφόρησε το νέο της μυθιστόρημα «Ζάχαρη άχνη» από τις εκδόσεις Ωκεανός.

Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από πεντακόσιες συνεντεύξεις. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style από Ιούλιο 2017 έως Μάρτιο 2018 οπότε αποχώρησε οικειοθελώς.

Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά.