Της Κατερίνας Πλουμιδάκη
Ο Στέφανος Χανδακάς είναι μαιευτήρας, ενδοσκοπικός χειρουργός, γυναικολόγος απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εκπαιδεύτηκε στην Αγγλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες στη μαιευτική, τη γυναικολογία και τη λαπαροενδοσκοπική / ρομποτική χειρουργική.
Είναι Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ του Ομίλου ΥΓΕΙΑ.
–Μιλήστε μας για σας και την οικογένειά σας.
Προέρχομαι από ιατρική οικογένεια. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι όπου μιλούσαμε για την ιατρική, παρακολουθούσαμε την εξέλιξή της και συζητούσαμε για το πώς βοηθάμε τους ανθρώπους, οπότε κέντρισε και το δικό μου ενδιαφέρον.Το να προσφέρουμε με αυτή την ιδιότητα όχι μόνο επαγγελματικά αλλά και κοινωνικά, είναι κάτι που τρέχει στην οικογένειά μου πάνω από 100 χρόνια, εδώ και τρεις γενιές πλέον.Εγώ προσωπικά επέλεξα ως ειδικότητα τη μαιευτική γιατί –σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες– παρέχει κυρίως χαρά. Το να φέρνεις στον κόσμο μια νέα ζωή είναι πάντα το ίδιο συγκινητικό, ακόμα κι αν συμβαίνει πολλές φορές μέσα στη μέρα. Η γέννηση είναι κάτι εξαιρετικά σημαντικό, γι’ αυτό και έχω ειδικευτεί επίσης στον τομέα της υπογονιμότητας, των εξωσωματικών δηλαδή.
–Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σάς βράβευσε το 2018 για το έργο σας.
Το βραβείο «Ευρωπαίου Πολίτη» απονέμεται κάθε χρόνο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για εξαιρετικά επιτεύγματα και δράσεις πολιτών, ομάδων, σωματείων ή οργανώσεων σε τομείς ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος που προάγουν την κοινωνική συνοχή και την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των πολιτών.Είναι ιδιαίτερη τιμή για εμάς που λάβαμε το Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη 2018, καθώς βλέπουμε ότι οι προσπάθειες της ομάδας μας αναγνωρίζονται και εκτιμώνται τόσο από την Ελληνική Επιτροπή, όσο και από την Κεντρική Επιτροπή Αξιολόγησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δίνοντάς μας την πνοή να συνεχίσουμε αποτελεσματικά το έργο μας ενάντια στο μείζον πρόβλημα της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα.
–Δώστε μας μερικά νούμερα για να καταλάβουμε το αληθινό πρόβλημα στην Ελλάδα.
Το 2008 είχαμε στην Ελλάδα 140.000 γεννήσεις και 100.000 θανάτους, δηλαδή μια μικρή αυξητική τάση του πληθυσμού, η οποία ήταν σταθερή την τελευταία 30ετία. Το 2011, ήταν η πρώτη χρονιά που είχαμε μηδενικό ισοζύγιο, δηλαδή ακριβώς ίδιο αριθμό γεννήσεων και θανάτων.Έκτοτε, παρατηρείται σταθερά πολύ μεγάλη μείωση των γεννήσεων, ώστε το 2019 να μιλάμε για περίπου 125.000 θανάτους και 84.000 γεννήσεις.Η Eurostat έχει χτυπήσει το καμπανάκι, καθώς υπολογίζεται ότι, αν συνεχίσουμε με αυτή την τάση, ο ελληνικός πληθυσμός το 2050 θα έχει μειωθεί σε περίπου 6,5 με 8 εκατομμύρια πολιτών, από 10,7 εκατομμύρια που είναι σήμερα.Το χειρότερο, όμως, είναι ότι το 2050 το ποσοστό των Ελλήνων άνω των 65 ετών θα έχει φτάσει το 36%, από 6% που ήταν στη δεκαετία του ’80. Επομένως, μιλάμε όχι μόνο για μείωση, αλλά και για σοβαρή γήρανση του πληθυσμού.
–Πείτε μας για την HOPEgenesis και τους στόχους της; Ποια μέρη έχει “υιοθετήσει”;
H HOPEgenesis είναι μία Ελληνική αστική μη κερδοσκοπική εταιρία που ιδρύθηκε το 2015 και δραστηριοποιείται στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας, με αποστολή την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας και τη στήριξη της οικογένειας στην Ελλάδα.Η οργάνωση εργάζεται και επικεντρώνεται στις λύσεις για την ανατροπή του κλίματος της υπογεννητικότητας και της στήριξης της οικογένειας, τόσο σε επίπεδο τοπικών κοινοτήτων – προκειμένου να παρέχει την απαραίτητη ασφάλεια στις γυναίκες που κυοφορούν ή επιθυμούν να μείνουν έγκυες- όσο και στον ευρύτερο κοινωνικό ιστό μέσα από τη γνωστοποίηση, ευαισθητοποίηση και μελέτη του ζητήματος.
H HOPEgenesis αυτή τη στιγμή δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 350 απομακρυσμένες περιοχές, 317 τοπικές κοινότητες στις Περιφερειακές Ενότητες Ευρυτανίας, Φωκίδας, Φθιώτιδας, Βοιωτίας, Εύβοιας, Άρτας, Καρδίτσας, Ιωαννίνων, Κοζάνης και Θεσπρωτίας και 40 νησιά του Αιγαίου και Ιονίου πελάγους ενώ βρίσκεται στη διαδικασία ένταξης 102 νέων περιοχών από τις Περιφερειακές Ενότητες Ιωαννίνων, Πρεβέζης, Ημαθίας, Κιλκίς, Πιερίας, Σερρών και Λακωνίας. Συνεργάζεται με 27 ιατρικά κέντρα σε Αθήνα και επαρχία (δημόσια και ιδιωτικά), και η ιατρική της ομάδα αποτελείται από περισσότερους από 80 ιατρούς, μαίες και άλλους επαγγελματίες υγείας, που βρίσκονται σε 15 διαφορετικά μέρη της Ελλάδας.
Μέχρι σήμερα περισσότερες από 420 οικογένειες έχουν ωφεληθεί από το πρόγραμμα σε περιοχές που για περισσότερα από τρία έως πέντε χρόνια υπήρχαν είτε ελάχιστες έως μηδενικές γεννήσεις, είτε μεγάλο αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων.
Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύεται άμεσα και ο οικονομικός και κοινωνικός ιστός των περιοχών αυτών.Η αποστολή της HOPEgenesis πραγματοποιείται μέσα από τους παρακάτω πυλώνες:
- Υιοθεσίες ακριτικών περιοχών και απομακρυσμένων νησιών:καλύπτοντας όλα τα έξοδα κύησης, τοκετού, μεταφοράς και διαμονής των εγκύων σε συνεργαζόμενα νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα. Οι περιοχές αυτές παρουσιάζουν αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων και οι γυναίκες-κάτοικοι έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρικές-μαιευτικές υποδομές. Σκοπός της HOPEgenesis είναι όλες οι γυναίκες να έχουν ίσα δικαιώματα απέναντι στη μητρότητα, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας τους και την οικονομική τους κατάσταση.
- Παροχή υπηρεσιών θεραπείας υπογονιµότητας (IVF): καλύπτοντας όλα τα έξοδα θεραπειών ivf για τις γυναίκες που επιθυμούν να κυοφορήσουν αλλά αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται ήδη σε 28 νησιά και οι θεραπείες παρέχονται σε συνεργασία µε μεγάλα κέντρα γονιμότητας στην Ελλάδα.
- Απομακρυσμένη ιατρική παρακολούθηση ωφελούμενων: επιτυγχάνεται μέσω εξελιγμένων και πρωτοπόρων ιατρικών συσκευών Bluetooth και μιας ειδικά διαμορφωμένης πλατφόρμας, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφάλεια των εγκύων και των μωρών τους ανά πάσα στιγμή.
- Κέντρα απασχόλησης παιδιών προσχολικής ηλικίας και βρεφονηπιακοί σταθμοί: ίδρυση, κατασκευή και επάνδρωση κέντρων απασχόλησης παιδιών προσχολικής ηλικίας και βρεφονηπιακών σταθμών στις περιοχές δράσης της HOPEgenesis.
- Διεξαγωγή ερευνών: με σκοπό την τεκμηρίωση και στοιχειοθέτηση του ζητήματος της υπογεννητικότητας, η HOPEgenesis αναθέτει σε μεγάλα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα την εκπόνηση μελετών. Ερευνά και τεκμηριώνει το μείζον θέμα της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα.
- Σχεδιασμός του προγράμματος “H νταντά της γειτονιάς”: πρόγραμμα που αφορά στη στελέχωση της επιδοτούμενης φύλαξης παιδιών, προκειμένου να υποστηριχθούν οι εργαζόμενες μητέρες σε αστικές και ημιαστικές περιοχές. Η HOPEgenesis δημιουργεί ποιοτικές, προσιτές και διαφοροποιημένες υπηρεσίες φροντίδας και μέριμνας βρεφών και νηπίων με σκοπό να μπορούν οι Ελληνίδες να συνδυάσουν την απασχόληση με τη μητρότητα. Το πρόγραμμα σχεδιάζεται σε συνεργασία με την Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
- Διοργάνωση ημερίδων και συνεδρίων: με σκοπό την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση (raise awareness) και εκπαίδευση φορέων καθώς και του γενικού πληθυσμού για το θέμα του δημογραφικού και τις επιπτώσεις του.
- Συμμετοχή στο Πρόγραμμα “Αναγέννηση” στις Εθνικής σημασίας περιοχές: το πρόγραμμα εφαρμόζεται με στόχο την αναβίωση των περιοχών αυτών και την ενίσχυση του γηγενούς Ελληνικού πληθυσμού το οποίο υλοποιείται, υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της ∆ηµοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, για το 2021, στα Αντικύθηρα, τη Γαύδο, το Καστελόριζο, τα Διαπόντια Νησιά (Οθωνοί, Ερείκουσα, Μαθράκι).
–Μιλήστε μας για τον τροποποιημένο φυσικό κύκλο (ΜΙΝΙ IVF)
Ο τροποποιημένος φυσικό κύκλος (Mini IVF) παρέχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας ενώ χρησιμοποιεί σημαντικά λιγότερη φαρμακευτική αγωγή και αφορά σε μια ολιστική προσέγγιση στη φροντίδα της γονιμότητας, καθώς προσφέρει μια ήπια εναλλακτική λύση στην συμβατική εξωσωματική γονιμοποίηση, δίνοντας πλεονάζοντα έμβρυα προς κατάψυξη με σκοπό τη χρήση τους σε έναν μεταγενέστερο κύκλο. Αφορά σε γυναίκες μεγάλες σε ηλικία, με υψηλή FSH και ιδιαίτερα χαμηλή ΑΜΗ, καθώς και με πτωχές αποκρίτριες (poor responders).
–Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας και ποια η διαρκεια;
Το Mini IVF ξεκινάει με τη χρήση ελαφριάς φαρμακευτικής αγωγής που περιλαμβάνει δύο χάπια Clomiphene από το στόμα ημερησίως, σε συνδυασμό με 3 ενέσεις, η θεραπεία διαρκεί 10-12 ημέρες. Τα ποσοστά επιτυχίας της μεθόδου αυτής φθάνουν το 25% ανά εμβρυομεταφορά.
–Πόσα παιδιά έχετε φέρει στη ζωή με αυτή τη μέθοδο;
Γενικότερα, σύμφωνα με μερικά στατιστικά στοιχεία, ένα στα έξι ζευγάρια αναπαραγωγικής ηλικίας αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας. Υπολογίζουμε ότι δεκάδες παιδιά κάθε χρόνο γεννιούνται ύστερα από επιτυχημένη εφαρμογή της μεθόδου αυτής.
- website: hopegenesis.org
- The Guardian Documentary: https://www.theguardian.com/world/video/2021/feb/09/europes-baby-bust-can-paying-for-pregnancies-save-greece-video
- HOPEgenesis & Eurolife FFH & Oμάδα Αιγαίου: Πρώτος Παιδικός Σταθμός Πάτμου: https://www.youtube.com/watch?v=wkLitHHCfwA
- Motherhood is a right – HOPEgenesis NPO: https://www.youtube.com/watch?v=tWlFGyhzOu8&t=12s
