Ροζίτα Σπινάσα: Όλα είναι μια συνέχεια μια εξέλιξη

Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη 

Η Ροζίτα Σπινάσα γεννήθηκε το 1975 στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά στα Πανεπιστήμια της Αθήνας και της Κολωνίας κι εργάζεται ως δικηγόρος. Το 2017 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος η συλλογή διηγημάτων της με τίτλο στόμαστομαστό, με την οποία η συγγραφέας ήταν υποψήφια για το βραβείο του πρωτοεμφανιζόμενου στην πεζογραφία του περιοδικού ο Αναγνώστης. Είναι αισιόδοξη γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. 

ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ.: Κυρία Σπινάσα, πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο σας «σπόροι για φύτεμα». Με τι έρχεται σε επαφή ο αναγνώστης;

ΡΟΖΙΤΑ ΣΠΙΝΑΣΑ: Πρόκειται για μια συλλογή  πέντε διηγημάτων, με εκτενή έκταση αυτή τη φορά σε σχέση με τα διηγήματα του πρώτου μου βιβλίου. Οι ιστορίες αυτές δεν έχουν κοινό θεματικό άξονα, έχουν όμως κοινή ατμόσφαιρα και ύφος. 

Μ. Γ.: Τι συμβολίζει ο τίτλος του βιβλίου;

Ρ.Σ.: Το βιβλίο πήρε τον όνομά του από το ομώνυμο πρώτο διήγημα, που όμως λειτουργεί ως ευρύτερος τίτλος για όλη τη συλλογή: είναι οι σπόροι προηγούμενων γεγονότων κι επιλογών, που βγάζουν ρίζες στο χώμα όσο εμείς συνεχίζουμε ανυποψίαστοι τις ζωές μας, για να δώσουν, σε ανύποπτο χρονικό σημείο, τους μελλοντικούς τους καρπούς.

Μ.Γ.: Πέντε διηγήματα περιλαμβάνονται στο βιβλίο σας. Για τι είδους ιστορίες πρόκειται;

Ρ.Σ.: Η πρώτη και η τελευταία ιστορία («Σπόροι για φύτεμα» και «Κούρσα») μιλούν για δυο νεκρούς γάμους και το πώς οι γυναίκες προσπαθούν να δραπετεύσουν από αυτούς (φυτεύοντας σπόρους η πρώτη, φιλεύοντας φρούτα η δεύτερη). Η δεύτερη ιστορία «Το Τόπι» ξεκινά με μια γυναίκα που σκάει τις μπάλες των αγοριών που πέφτουν στην αυλή της, αυτό όμως που τελικά πραγματεύεται είναι η ομοφυλοφιλία, η αποξένωση του γονιού από το παιδί του και, τελικά, η αποδοχή και η συμφιλίωση. Η τρίτη ιστορία με τίτλο «Βίλα Αμαλία» έχει ως ήρωα έναν αστυνομικό που ονειρεύεται από μακριά το σύμπαν του ροκ, για να καταλήξει ένα βράδυ στην κατάληψη της Βίλα Αμαλία. Η ιστορία αυτή μιλάει για την απομυθοποίηση και το γκρέμισμα των ειδώλων, που πληγώνει κι απελευθερώνει την ίδια στιγμή. Τέλος, στην τέταρτη ιστορία ο Νίκος νόμιζε ότι μισεί το χρήμα, όταν όμως αυτό έπεσε στα χέρια του, τότε οι προηγούμενες πεποιθήσεις του, παρότι αποδείχθηκαν φρούδες, τον εμπόδισαν να το τσακίσει όπως ήθελε – η ιστορία αυτή μιλάει για τη στρεβλή εικόνα που μπορεί να έχει κάποιος για τον εαυτό του και την αυτοδιάψευση που ακολουθεί.

Μ.Γ.: Είναι οι ήρωές σας άνθρωποι της διπλανής πόρτας;

Ρ.Σ.: Πράγματι, πρόκειται για καθημερινούς, συνηθισμένους ανθρώπους, που βρίσκονται όμως μπροστά σε κρίσιμα ηθικά διλήμματα και σημεία καμπής: οι συνηθισμένες ζωές τους γίνονται για λίγο ασυνήθιστες, παλλόμενες, ζωντανές.

Μ.Γ.: Είστε δικηγόρος. Πόσο συχνά συναντάτε άτομα σαν αυτά που περιγράφετε;

Ρ.Σ.: Με βάση την προηγούμενη απάντηση, συνέχεια. Κατά μια έννοια όλοι μας μπορούμε να βρεθούμε στη θέση τους: είμαστε ένας από αυτούς.

Μ.Γ.: Το πρώτο διήγημα δίνει τον τίτλο στο βιβλίο. Ποιοι είναι οι σπόροι που φυτρώνουν στα συναισθήματα της ηρωίδας σας Βέτας;

Ρ.Σ.: Οι σπόροι στην ψυχή της Βέτας είναι σκοτεινοί, οργισμένοι κι εν τέλει δολοφονικοί. Πρόκειται για μια κακή σπορά, που δεν προλαβαίνει μεν να δώσει τους καρπούς της, όμως ξεσκεπάζει τη δυστυχία στην οποία έχει βουλιάξει η ηρωίδα, μια δυστυχία χωρίς διαφυγή.

Μ.Γ.: Τι είδους αγαλλίαση προκαλούν οι σπόροι του μίσους στη Μαρία του δεύτερου διηγήματος με τίτλο «Το τόπι»;

Ρ.Σ.: Είναι μια πικρή ευχαρίστηση, μια εκδίκηση για τη χαρά που της στέρησε η ανδροκρατούμενη κοινωνία, αυτής και της φίλης της της Πετρούλας. Μια μικρή τελετή ταπείνωσης που επαναλαμβάνει μέσα στα χρόνια ξανά και ξανά. Όμως το τέλος της ιστορίας είναι λυτρωτικό.

Μ.Γ.: Τι ήταν αυτό που πραγματικά ήθελε να σφάξει σκίζοντας με μαχαίρι κάθε τόπι που κατρακυλούσε μέσα στην αυλή της;

Ρ.Σ.: Την αντρική δύναμη κι εξουσία.

Μ.Γ.: Κι ο Μανώλης σε ποιους σπόρους επιτρέπει να ανθίσουν στη σκέψη του;

Ρ.Σ.: Και οι σπόροι στο νου του Μανώλη ήταν σπόροι αμφιβολίας, φόβου κι απόρριψης. Όμως στο τέλος τα οχυρά του γκρεμίστηκαν και στη σκέψη του άνθισε η τρυφερότητα, η συγκίνηση και η αγάπη.

Μ.Γ.: Το τόπι είναι ένα διήγημα για την ομοφυλοφιλία. Ποιο μήνυμα θέλετε να περάσετε;

Ρ.Σ.: Όταν σκέφτηκα την ιστορία δεν ήθελα να περάσω κανένα μήνυμα – άλλωστε, ποτέ δεν ξεκινώ μια ιστορία με τον σκοπό να μιλήσω για κάτι συγκεκριμένο, αυτό προκύπτει κατά την εξέλιξη της πλοκής. Μάλιστα, το διήγημα αυτό γεννήθηκε από την αφήγηση ενός φίλου για μια γιαγιά που έσκαγε κάθε μπάλα που έπεφτε στην αυλή της, για δεκαετίες. Όμως χάρηκα που τελικά άγγιξα αυτό το θέμα με συγκίνηση και τρυφερότητα. Κι αν υπάρχει κάποιο μήνυμα, αυτό είναι η συμφιλίωση και η αγάπη.

Μ.Γ.: Πόσοι διαφορετικοί σπόροι βρήκαν πρόσφορο έδαφος στην ψυχή του Μηνά στο τρίτο διήγημα «Βίλα Αμαλία»;

Ρ.Σ.: Οι σπόροι του αποκλεισμού, της αυτολύπησης, της μυθοποίησης άλλων ανθρώπων, που τον κάνει να νιώθει άτυχος και λίγος.

Μ.Γ.: Τι είδους καρπούς θερίζει;

Ρ.Σ.: Στο τέλος του διηγήματος ο Μηνάς αντιλαμβάνεται ότι όλοι μας στο ίδιο καζάνι βράζουμε κι απελευθερώνεται από τα φαντάσματα του παρελθόντος.

Μ.Γ.: «Σέξι δικηγορίνες, αυτές που έσκαγαν πρωί πρωί στα δικαστήρια ντυμένες λες και πήγαιναν στα μπουζούκια, κρατώντας τις πανάκριβες τσάντες τους, λικνιζόμενες στα πανύψηλα τακούνια τους» γράφετε σε κάποιο σημείο. Δεδομένου ότι είστε κι η ίδια δικηγόρος, είναι αυτή η άποψη που επικρατεί για τις γυναίκες δικηγόρους;

Ρ.Σ.: Δεν πρόκειται για επικρατούσα άποψη, ούτε και είναι φυσικά όλες οι συνάδελφοί μου ίδιες. Είναι αλήθεια ότι με προβλημάτισε η συγκεκριμένη φράση, καθώς είμαι και δικηγόρος και η ίδια. Όμως, είναι μια φράση που κάλλιστα θα σκεφτόταν ο ήρωάς μου και που δεν παύει να αποτυπώνει μια πραγματικότητα που συναντάται στις δικαστικές αίθουσες: αυτή μιας αυτάρεσκης, προκλητικής στην πολυτέλειά της εμφάνισης σε μια ακατάλληλη κι αταίριαστη ατμόσφαιρα.

Μ.Γ.: Τι εννοείτε με τη φράση «οι δικηγόροι έχτιζαν το σουξέ τους πάνω στον ανθρώπινο πόνο»;

Ρ.Σ.: Ότι τα σοβαρά προβλήματα των ανθρώπων που εκπροσωπούν τους δίνουν την ευκαιρία να αποκτήσουν χρήμα κι αναγνώριση. Για να μην παρεξηγηθώ, η υπεράσπιση ενός κατηγορούμενου αποτελεί ύψιστο λειτούργημα. Όμως, όπως έγραψα και παραπάνω, υπάρχουν δικηγόροι που περιβάλλονται από έναν αέρα λάμψης κι αυτοπροβολής αταίριαστο στη δυστυχία και την απελπισία των εντολέων τους.

Μ.Γ.: «Λούζερ με τη βούλα» δηλώνει ο ήρωας του τέταρτου διηγήματος «Σκληρό χρήμα». Που οφειλόταν;

Ρ.Σ.: Ο Νίκος θεωρούσε τον εαυτό του αποτυχημένο, και γι’ αυτό κατηγορούσε το σύστημα και τους επιτυχημένους μέσα σε αυτό. Όμως, αυτό τελικά μόνο σε ένα βαθμό μπορεί να ανταποκριθεί στην πραγματικότητα• από ένα σημείο και μετά πρόκειται για έναν εσωτερικό μηχανισμό, με τον οποίο ο ήρωας επιρρίπτει την προσωπική του ευθύνη για την πορεία του και τις επιλογές του στους άλλους.

Μ.Γ.: Οι δικοί του σπόροι έχουν να κάνουν με το χρήμα. Που οφείλονται οι καρποί που έδρεψε;

Ρ.Σ.: Στο ότι δεν ήταν ειλικρινής απέναντι στον εαυτό του σχετικά με τις αληθινές του επιθυμίες. Δεν είχε καταλάβει ποιος ήταν πραγματικά. Έτσι, όταν βρέθηκε με το χρήμα στα χέρια, πλήρωσε το τίμημα της επιφανειακής σχέσης με τον ίδιο του τον εαυτό.

Μ.Γ.: Τι είδους σπόρος είχε φυτευτεί στο πίσω μέρος του κεφαλιού της Εύας μετά τη γνωριμία της με τον ταξιτζή στο διήγημα «η κούρσα»;

Ρ.Σ.: Ο σπόρος της λαγνείας. Ο σπόρος της απιστίας.

Μ.Γ.: Οι νέοι σπόροι που φυτεύονται καταργούν τους προηγούμενους;

Ρ.Σ.: Όλα είναι μια συνέχεια, μια εξέλιξη. Ποτέ δεν καταργείται το παλιό, μόνο αλλάζει στην πορεία, μεταλλάσσεται σε κάτι καινούργιο, που δεν παύει να εμπεριέχει το προηγούμενο σε μια καινούργια μορφή. Αυτή είναι η μαγεία της ζωής: η συνεχής, ασταμάτητη αλλαγή, η διαρκής ροή, οι κύκλοι που δεν κλείνουν, μα συνεχίζουν σε μια σπείρα που δεν τελειώνει, αλλά εκτείνεται στο διηνεκές.

Μ.Γ.: Ευχαριστώ πολύ για την παραχώρηση της συνέντευξης και σας εύχομαι καλοτάξιδο το βιβλίο σας. 

Ρ.Σ.: Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον!

*Το βιβλίο «σπόροι για φύτεμα» της Ροζίτας Σπινάσα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος

 Μαίρη Γκαζιάνη

Γεννήθηκε στα Ιωάννινα.  Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε ως τραπεζοϋπάλληλος. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία ενώ τώρα ζωγραφίζει και παράλληλα γράφει. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.

Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής»  από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015.  Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τον Νοέμβριο του  2019 κυκλοφόρησε το νέο της μυθιστόρημα «Ζάχαρη άχνη» από τις εκδόσεις Ωκεανός.

Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από πεντακόσιες συνεντεύξεις. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style από Ιούλιο 2017 έως Μάρτιο 2018 οπότε αποχώρησε οικειοθελώς.

Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά.