Της Κατερίνας Πλουμιδάκη
Ο Νικόλαος Κούκης μάς μιλάει για τις αρμοδιότητές του ως πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, για τα εκπαιδευτήρια Δούκα, την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού, τις συνεργασίες με την Αμερική και την βοήθεια που μπορεί να επιφέρει η ομογένεια.
Μιλήστε μας για σας και την οικογένειά σας.
Κατάγομαι από ένα χωριό της Κύμης στην Εύβοια, τις Κονίστρες, ένα χωριό εμπορικό με δραστήριους κατοίκους. Εκεί γεννήθηκα και εκεί τελείωσα τις τέσσερις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Ο πατέρας μου ήταν δάσκαλος. Η μετάθεσή του στην Αθήνα δεν με απέκοψε από τον τόπο καταγωγής μου. Η σύζυγός μου κατάγεται κι εκείνη από τον ίδιο τόπο -εκεί ως έφηβοι και φοιτητές βρισκόμασταν στις γιορτές και τα καλοκαίρια. Εξακολουθούμε να πηγαίνουμε οικογενειακά στο πέτρινο σπίτι που χτίστηκε το 1894 και αγόρασε ο παππούς Νίκος το 1923, επιστρέφοντας από την Αμερική όπου είχε μεταναστεύσει το 1908. Έχουμε δύο αγόρια που το καθένα ακολούθησε τη δική του διαδρομή, ο ένας πιλότος και ο δεύτερος καπετάνιος, ταξιδευτές και οι δυο. Η γυναίκα μου, δικηγόρος, κι εγώ είμαστε εκείνοι που πατάμε στη στεριά.
Είστε Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού. Πείτε μας για τις αρμοδιότητές σας. Πώς προωθείτε τον ελληνικό πολιτισμό; Ποιες συνεργασίες έχετε κάνει και πού;
Στο κέντρο της αποστολής μας βρίσκεται η διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στο εξωτερικό, κυρίως από τα παραρτήματά μας, στο Βελιγράδι, στην Οδησσό, στην Τεργέστη, στο Βουκουρέστι, στα Τίρανα, στο Λονδίνο, στην Αλεξάνδρεια, τα οποία οργανώνουν αποτελεσματικά την διδασκαλία της γλώσσας μας. Διαθέτουμε αντιπροσώπους στην Τιφλίδα, στο Σεράγεβο, στη Μόσχα, στο Παρίσι. Διαχειριζόμαστε το Μουσείο Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό και το Μουσείο Καβάφη στην Αλεξάνδρεια. Είμαστε υπεύθυνοι για τον βιβλιογραφικό κόμβο της πατρίδας μας, την biblionet, καθώς και για το μεταφραστικό πρόγραμμα, greeklit.gr, για τη μετάφραση έργων ελλήνων συγγραφέων στο εξωτερικό.
Οργανώνουμε τη διεθνή έκθεση βιβλίου Θεσσαλονίκης καθώς και την εθνική συμμετοχή στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου στο εξωτερικό. Έχουμε καταθέσει ένα φιλόδοξο σχέδιο ανάπτυξης και αναμένουμε την έγκριση του από το Ταμείο Ανάπτυξης για την θεμελίωση Greek Corners σε αρκετές πόλεις του εξωτερικού, έχουμε εξασφαλίσει ικανή χρηματοδότηση για τη μετάβαση του Ιδρύματος στην ψηφιακή εποχή. Ανακατασκευάζουμε το Μουσείο Καβάφη με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Ωνάση, ενώ είμαστε κοντά στη χρηματοδότηση για την αποπεράτωση του κτιρίου φιλοξενίας και εκδηλώσεων στην έδρα μας, το οποίο έχει παραμείνει ημιτελές επί 30 έτη. Θεωρούμε ότι το άνοιγμα του Ιδρύματος στους πολίτες, οι οποίοι απολαμβάνουν τις εκδηλώσεις μας στον αναγεννημένο κήπο της οικίας Μποδοσάκη στο Παλαιό Ψυχικό βοηθά αποτελεσματικά στη διάδοση της παιδείας και του ελληνικού πολιτισμού.
Στα προσεχή σας σχέδια είναι και κάποιο ταξίδι στην Αμερική για μια νέα συνεργασία; Πώς μπορεί να βοηθήσει η ομογένεια το έργο του Ιδρύματος;
Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα το πολιτιστικό τοπίο της Αμερικής. Γνωρίζω τον καλό αγώνα που δίνεται από πολλούς φορείς με προεξάρχουσα την Αρχιεπισκοπή για τη διατήρηση της γλώσσας και της ελληνικής ταυτότητας των ομογενών. Το Ε.Ι.Π. ενδιαφέρεται για τη δημιουργία ενός δικτύου αντιπροσώπων με σκοπό τη συνένωση δυνάμεων για τον κοινό μας καλό σκοπό. Στην επιλογή των κατάλληλων προσώπων θα ήταν πολύτιμη η βοήθεια της ομογένειας.
Είστε υπεύθυνος Λυκείου στα Εκπαιδευτήρια Δούκα. Τι υπευθυνότητες και τι χαρές φέρει η δουλειά σας;
Είμαι καθηγητής στα Εκπαιδευτήρια Δούκα επί 33 έτη και υπεύθυνος Λυκείου επί 18 έτη. Όλη μου η επαγγελματική διαδρομή χτίστηκε σε αυτή τη μεγάλη εκπαιδευτική οικογένεια. Οι εκπαιδευτικοί εμπνέουμε όταν διαθέτουμε παιδαγωγικό ήθος και αγάπη, όταν συνδυάζουμε τη γνώση, την κατάρτιση με το ηθικό πρότυπο που διαμορφώνει κλίμα εμπιστοσύνης. Ο δάσκαλος μπορεί να πυροδοτήσει τις νεανικές συνειδήσεις και να τις οδηγήσει προς υψηλά ιδεώδη. Τότε το επάγγελμα αυτό γίνεται εφαλτήριο προσφοράς και ο εκπαιδευτικός διατηρεί τη φρεσκάδα και τη νεανικότητά του, απαραίτητη προϋπόθεση για να συνομιλεί με τους δυναμικούς έφηβους. Είμαι άμισθος Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και παραμένω αενάως ερωτευμένος με τη διδασκαλία.
Ερχόμαστε στη ζωή με κάποια συγκεκριμένα ταλέντα και ικανότητες;
Ναι, όλοι διαθέτουμε ικανότητες. Η φύση μάς προικίζει με διαφορετικά ταλέντα και είναι ευθύνη της Πολιτείας να δώσει στον καθένα ευκαιρίες αξιοποίησης, αλλά και στο οικογενειακό περιβάλλον να προσφέρει την κατάλληλη αγωγή. Η εκπαίδευση είναι μία επίπονη διαδικασία. Το ταλέντο για να αναπτυχθεί πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαρκούς και πολύχρονης άσκησης. Είναι μύθευμα ότι ο ικανός άνθρωπος είναι αυτός που ανοίγει όλες τις πόρτες χωρίς να του αντιστέκεται κανείς και τίποτα. Για να φτάσεις ψηλά πρέπει να μοχθήσεις. Αλλά δεν αρκεί αυτό. «Ο άνθρωπος είναι ο χαρακτήρας του». Για να προκόψεις, εκτός από το ταλέντο, χρειάζεται και επιμονή και ήθος και ευαισθησία και εξυπνάδα για να αξιοποιήσεις προοπτικές και ευκαιρίες. Θα έχετε δει πολλούς ταλαντούχους να χάνονται, γιατί η ικανότητα σε έναν τομέα υπονομεύθηκε από πάμπολλες αδυναμίες αλλού.
Τι συμβουλές για τη ζωή θα δίνατε στον νεότερο εαυτό σας;
Είμαι παιδί μιας νοοτροπίας αγωνιστικότητας και ελευθερίας. Πιστεύω στη διαρκή προσπάθεια με μέτρο και σεβασμό στον συνάνθρωπο. Κανένας μας δεν είναι πλήρως ανεξάρτητος. Είμαστε όντα που χρειαζόμαστε δύο πράγματα, αφενός την αξιοποίηση των ατομικών μας δυνάμεων και αφετέρου την επιρροή, τη συμβολή, τη βοήθεια των άλλων. Πιστεύω στα μικρά σταθερά βήματα προόδου, τη γόνιμη αξιοποίηση του χρόνου, την κατανόηση ότι η ζωή είναι ένα σύνολο, άρα απαιτείται μία συνολική θεώρηση των πραγμάτων. Λατρεύω την οικογένεια, την ενότητα που χαρίζει η αγάπη και η εκτίμηση μέσα σε ένα σπιτικό σταθερό και καλοθεμελιωμένο με τα υλικά της αγάπης. Συμβουλεύω τα παιδιά μου να πατούν γερά στη γη και να έχουν στραμμένα τα μάτια στον ουρανό. Προσωπικά αυτό που με κινητοποιούσε πάντα ήταν ένας μικρός ήλιος, η κινητοποιός πίστη στην αξία της ζωής. Αγωνίστηκα για να της δώσω πλούσιο περιεχόμενο.
Κατά πόσο συμβαδίζει η ευτυχία με την ύλη;
Η αέναη σύγκρουση ύλης και πνεύματος, μία μάχη που δεν θα σταματήσει ποτέ αν οι υλικές και πνευματικές δυνάμεις θεωρηθούν ανταγωνιστικές. Αναμφίβολα έχουμε ανάγκη τα υλικά αγαθά, τον πλούτο, την επιχειρηματική έμπνευση, την πρωτοβουλία, η οποία οδηγεί σε ανάπτυξη και κατανίκηση της φτώχειας και της ανέχειας, οι οποίες κρατούν τον άνθρωπο δέσμιο της ανάγκης. Αλλά πρωτίστως χρειαζόμαστε την πνευματική ποιότητα που ομορφαίνει τη ζωή, την καλλιέργεια της σκέψης και του ορθού λόγου, την αισθητική, την ευαισθησία, την ανθρωπιά, την πατριωτική προσφορά. Φρονώ ότι, ειδικά στην εποχή μας, η ζυγαριά γέρνει προς τη μεριά της υλικότητας και του υπερκαταναλωτισμού. Αυτή η υλιστική υπερβολή μοιάζει με ξιπασιά. Έλειψε το μέτρο, που μας προσγειώνει στα ανθρώπινα.
