Ιωάννα Νοταρά : Από παιδί, η σχέση μου με τη λογοτεχνία ήταν ερωτική

Από τη Μαίρη Γκαζιάνη  

Η Ιωάννα Νοταρά γεννήθηκε στην Αθήνα και κατάγεται από τη Μικρά Ασία. Αποφοίτησε από το Τοσίτσειο Αρσάκειο Εκάλης και έχει παρακολουθήσει μαθήματα ψυχολογίας σε πανεπιστήμιο της Γερμανίας. Μιλάει γερμανικά, γαλλικά και αγγλικά. Για αρκετά χρόνια εργάστηκε ως υπεύθυνη πωλήσεων σε γνωστό ελβετικό οίκο κοσμημάτων και ρολογιών. Το 2009 παραιτήθηκε από τη δουλειά της για να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη συγγραφή. Κυκλοφορούν τα βιβλία της Χαμένες Αγάπες, Στη σκιά του πάθους, Μια συγγνώμη για την Εύα και Ψηλά τα χέρια σ’ αγαπώ. 

ΕΡ. Ιωάννα γεννήθηκες και μεγάλωσες στην Αθήνα. Ποια ήταν η σχέση σου με τα λογοτεχνικά αναγνώσματα ως παιδί και ως έφηβη; ΑΠ. Ποια ήταν η σχέση μου με τη λογοτεχνία; Μπορώ ξεκάθαρα να πω, αν και ασυνείδητα σε κείνη την εποχή, καθαρά ερωτική. Με θυμάμαι με ένα βιβλίο στο χέρι να ταξιδεύω, να συγκινούμαι, να ονειρεύομαι και κυρίως να χτίζω τις μετέπειτα αρχές μου.

ΕΡ. Μεγαλώνοντας παρακολούθησες μαθήματα ψυχολογίας στη Γερμανία. Τι σε ώθησε προς αυτή τη κατεύθυνση; ΑΠ. Το πάθος μου για να βρίσκω εξηγήσεις, σχετικές με τις συμπεριφορές των ανθρώπων. Ήθελα να εξηγήσω την αφετηρία των παθών, της τάσης του ανθρώπου για εκδίκηση, τα κίνητρα του έρωτα, της αυτοκαταστροφικής διάθεσης, την έννοια της αγάπης, του μίσους, τους λόγους που οι άνθρωποι επιλέγουμε τόσο συχνά το κακό προσπερνώντας το καλό. Γενικότερα τα συναισθήματα της ανθρώπινης φυλής.

ΕΡ. Με τη συγγραφή πότε άρχισες ν΄ ασχολείσαι; ΑΠ. Από τα χρόνια της εφηβείας μου ό,τι έκρυβα μέσα μου, έβγαινε τα βράδια πριν κοιμηθώ σε ένα τετράδιο. Σοβαρά ωστόσο, ξεκίνησα πριν δέκα χρόνια περίπου.

ΕΡ. Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε το βιβλίο σου «Πριν χαράξει». Τι μπορεί ή πρέπει να συμβεί πριν χαράξει;

ΑΠ. Τα πάντα μπορούν να συμβούν πριν χαράξει. Η νύχτα κρύβει πολλά μέχρι να ξημερώσει. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η ηρωίδα καταπιάνεται τις νύχτες με τον εαυτό της. Τον βάζει απέναντι της και τον ταλαιπωρεί σοβαρά. Ψάχνει να βρει τις αιτίες, να διαγράψει τις δικαιολογίες, να συγκρουστεί με την πραγματικότητα. Να κάνει εν τέλει την αυτοκριτική της.

ΕΡ. Υπήρξε κάποια αφορμή που σου ενέπνευσε τη συγκεκριμένη ιστορία;

ΑΠ. Φυσικά. Όπως έχω πει πρόκειται για μια ιστορία που στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Σε μεγάλο βαθμό αφορά τη ζωή της καλύτερης μου φίλης. Έτυχε να τη ζήσω-την ιστορία της- από παιδί. Τα σπίτια μας ήταν δίπλα. Την πορεία αυτού του παιδιού, της κοπέλας στη συνέχεια, της γυναίκας μετέπειτα, την είχα πάντα στο μυαλό μου. Ήξερα ότι υπήρχαν πολλά, πάρα πολλά μηνύματα ζωής και ήθελα να τη γράψω, να διαβάσει ο κόσμος, να ταυτιστεί, να βρει, ελπίζω τον εαυτό του, να παραδειγματιστεί. Όταν λοιπόν πήρα την άδειά της, η ιστορία της Άννας έγινε βιβλίο. 

ΕΡ. Συναντάμε την ηρωίδα σου Άννα από τα παιδικά της χρόνια σε μια οικογένεια με καυγάδες και λεκτική βία. Τι επιπτώσεις έχει αυτό στη ψυχής της;

ΑΠ. Έχει δυστυχώς, μόνο κακές επιπτώσεις και φυσικά είναι αναμενόμενο. Είναι, κατά τη γνώμη μου, μάλλον αδύνατον να βγει ένας ενήλικας αλώβητος όταν ως παιδί έχει βιώσει τέτοιες ή άλλες απαράδεχτες οικογενειακές συνθήκες. Στο Πριν χαράξει βλέπουμε μια απολύτως δυσλειτουργική οικογένεια που αδιαφορεί για την ύπαρξη των παιδιών της. Έτσι, το πιο ευαίσθητο από τα δύο ίσως, βλέπουμε να εξελίσσεται σε ένα άτομο αυτοκαταστροφικό. Να μην έχει τη δυνατότητα να ξεχωρίζει το σωστό από το λάθος, να μην αντιλαμβάνεται τις έννοιες οικογένεια, αγάπη, έρωτας. Να επιλέγει ως όπλο τον εγωισμό και φυσικά να περιπλέκεται, χωρίς δίχτυ ασφαλείας, σε ανήκουστες  περιπέτειες. Αντίθετα, παρατηρούμε το άλλο παιδί της ίδιας οικογένειας, το οποίο επέλεξε την έγκαιρη απομάκρυνσή του από τη συγκεκριμένη  οικογενειακή εστία, να προσπερνάει τις δυσκολίες του με λιγότερες πληγές. 

ΕΡ. «Να διώξει το σκοτάδι από τη ψυχή της, να γίνει εκείνη ο γονιός της μητέρας της» γράφεις για την Άννα. Πόσο βαρύ «καθήκον» είναι αυτό για ένα παιδί;

ΑΠ. Θα το χαρακτήριζα ασήκωτο “καθήκον”. Είναι τόσο αφύσικο που εν τέλει δεν πρέπει να μας ξαφνιάζουν οι περιπέτειες που βίωσε η Άννα στη ζωή της. 

ΕΡ. «Μόνο που η Άννα δεν ήταν ακόμη σε θέση να αναγνωρίσει πως, απ΄ όταν κατάλαβε ότι είναι γυναίκα, τα εύκολα δεν της άρεσαν» αναφέρεις σε κάποιο σημείο. Γιατί την απωθούσαν τα εύκολα; 

ΑΠ. Επειδή η Άννα, κι αυτό είναι ένα παράδειγμα προς αποφυγήν που αφορά τα νέα κορίτσια, όπως ανέφερα και πριν, είχε επιλέξει τον εγωισμό ως όπλο. Παράλληλα όμως, είχε υπερεκτιμήσει την ομορφιά που τόσο απλόχερα της δώρισε η φύση. Πίστευε για ένα διάστημα της ζωής της ότι, τα νιάτα δεν τελειώνουν ποτέ. Επίσης άργησε πολύ να διακρίνει την πραγματική αγάπη, επειδή ούτε την πήρε και ούτε την αισθάνθηκε από την ίδια της τη μητέρα. 

ΕΡ. Η σχέση της Άννας με τον Άρη ήταν έρωτας, εγωισμός ή εμμονή;

ΑΠ. Εγώ που βίωσα τα γεγονότα από κοντά, θα έλεγα ξεκάθαρα ότι δεν ήταν έρωτας. Εμμονή, πείσμα, λάθος εκτίμηση και εγωισμός, ναι. Όμως όλα αυτά μαζί, όπως όλοι καταλαβαίνουμε, είναι ένα άκρως επικίνδυνο κοκτέιλ…

ΕΡ. Ο Άρης είναι διαταραγμένη προσωπικότητα. Τι εμπόδιζε την Άννα να το καταλάβει;

ΑΠ. Ήταν τόσο νέα τότε. Παιδί και μάλιστα απροστάτευτο, ανημέρωτο! Ήταν ακόμα μαθήτρια στην τελευταία τάξη του σχολείου όταν τον γνώρισε και μόλις 19 ετών όταν τον παντρεύτηκε. Εδώ που τα λέμε πολλές γυναίκες και μάλιστα σε ωριμότερες ηλικίες έχουν εμπλακεί σε έναν γάμο με επικίνδυνα διαταραγμένα άτομα. Μάλιστα, και το έχουμε δει συχνά σε πρωτοσέλιδα, τέτοιες καταστάσεις καταλήγουν συχνά ως και σε εγκλήματα. Ωστόσο, οφείλω να παραδεχτώ ότι η επιλογή της, η σχετική με τον Άρη, δεν ήταν μόνο αποτέλεσμα της απειρίας της, αλλά εγωισμού και ενός, δικαιολογημένου στη περίπτωσή της, πείσματος ενάντια στην οικογένειά της που ήταν αντίθετη με αυτόν τον γάμο. 

ΕΡ. Η Άννα και ο Ματίας αποφεύγουν να ομολογήσουν ένας στον άλλον τα συναισθήματά τους. Τι ήταν αυτό που τους απέτρεπε;

ΑΠ. Από κάποια στιγμή και μετά, νομίζω ο φόβος της απόρριψης και από τις δύο πλευρές. 

ΕΡ. Η Άννα «πέφτει» αλλά «ξανασηκώνεται». Προσπαθεί, παλεύει, κερδίζει, χάνει, απογοητεύεται, ελπίζει.  Από που αντλεί τη δύναμή της και τι την βυθίζει στην αδυναμία της;

ΑΠ. Η Άννα ήταν και είναι μια εξαιρετικά έξυπνη και δυναμική γυναίκα. Θα έλεγα ότι είναι παράδειγμα δυναμισμού και αυτό θέλω να το μεταφέρω μέσα από την ιστορία της, σε όλες τις γυναίκες. Δύναμη αντλεί από την εξυπνάδα της, αλλά και από ένα κρυφό πείσμα μέσα της να αποδείξει, στη μητέρα της κυρίως  που την είχε απορρίψει, ότι μπορεί! Στην αδυναμία τη βυθίζει η ανασφάλεια που έχουν όλοι οι άνθρωποι όταν δεν έχουν γευτεί και γνωρίσει την αγάπη, την εκτίμηση και τον θαυμασμό από τη μητέρα τους. Όπως έχω ξαναπεί, μάνα είναι η γη όπου πατάμε γερά, αν αυτή η γη μας προδίδει, δεν μας δίνει ό,τι έχουμε ανάγκη για να σταθούμε στα πόδια μας, τότε… 

ΕΡ. «Η εκδίκηση ήταν και θα παρέμενε η πιο φυσιολογική ανθρώπινη αδυναμία» αναφέρεις στο βιβλίο σου. Αν και είναι αδυναμία, χρειάζεται όμως δύναμη για να εκδικηθεί κάποιος;

ΑΠ. Νομίζω δύναμη χρειάζεται κάποιος για να προσπεράσει το πάθος του για εκδίκηση. 

ΕΡ. Διαβάζοντας τα βιβλίο σου διαπίστωσα ότι πολλές συμπερασματικές φράσεις ανήκουν σε γνώστη της ψυχολογίας. Πόσο σε βοήθησαν οι σπουδές σου στη συγγραφή του βιβλίου;

ΑΠ. Σε όλα μου τα βιβλία με βοηθούν οι σπουδές μου στην ψυχολογία. Άλλωστε, σε κάθε μου βιβλίο, στην πραγματικότητα καταγράφω τις βαθύτερες σκέψεις των ηρώων μου. Αυτές που βαστάμε μέσα μας και που δεν ομολογούμε ποτέ.

ΕΡ. Χωρίς να καταδικάσουμε κάποιον από τους γονείς της Άννας, που πιστεύεις ότι γέρνει η ζυγαριά της ευθύνης για την κατάσταση που επικρατούσε στην οικογένεια;

ΑΠ. Και στους δύο. Ωστόσο, και αυτή είναι η δική μου άποψη, μεγαλύτερο βάρος επιρρίπτω στη μητέρα, στις μητέρες γενικότερα. Όταν γίνεσαι μητέρα από κάποια στιγμή και μετά, οφείλεις, όσο κι αν ακούγεται σκληρό ή δύσκολο, να παραμερίζεις ένα μεγάλο κομμάτι των προσωπικών σου προβλημάτων ή αδιεξόδων, προκειμένου να προστατέψεις τα παιδιά σου. Ας μην ξεχνάμε ότι κανείς μας δεν ρωτά αν θέλουν να έρθουν τα παιδιά στον κόσμο που τα φέρνουμε. «Γιατί όμως η μάνα;» Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί και μάλιστα σε μια εποχή που η ισότητα των δύο φύλων είναι το ζητούμενο. Επειδή η γη είναι γένους θηλυκού, θα απαντούσα και μάλιστα σε πολλές γλώσσες, όχι μόνο στη δική μας.

ΕΡ. Αφού σ΄ ευχαριστήσω και σου ευχηθώ καλοτάξιδο το νέο βιβλίο σου, θα σου ζητήσω να κλείσεις με μια δική σου φράση αυτή τη συνέντευξη.

ΑΠ. Κατ΄αρχάς, εγώ σας ευχαριστώ. Τώρα μια δική μου φράση… Μάλιστα! Θα ήθελα λοιπόν να πω πως, η ζωή είναι μια βόλτα τελικά και πως, θα ήταν τόσο σπουδαία αυτή η βόλτα αν διαλέγαμε τα μονοπάτια με τις λιγότερες κακίες. Τότε, το τέλος αυτής της βόλτας θα βρει τις ψυχές μας τόσο ανάλαφρες! Ενώ το αντίθετο…

Καλή χρονιά σας εύχομαι.

*** Το βιβλίο «Πριν χαράξει της Ιωάννας Νοταρά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ.

Μαίρη Γκαζιάνη Γεννήθηκε στα Ιωάννινα.  Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε ως τραπεζοϋπάλληλος. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία ενώ τώρα ζωγραφίζει και παράλληλα γράφει. Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο ΕΝΑ ΦΕΓΓΑΡΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της ΤΑ ΠΛΗΚΤΡΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ  από τις εκδόσεις ΟΣΤΡΙΑ. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015.  Γράφει στίχους για τραγούδια, υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός ενώ μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία ασχολείται ερασιτεχνικά.