Η Ιωάννα Γκανέτσα είναι αστυνομικός και συγγραφέας. Αρθρογραφεί σε ηλεκτρονικές σελίδες από το 2012, γράφει λογοτεχνικά κείμενα, ποίηση και μυθιστορήματα για μικρούς και μεγάλους. Το πρώτο βιβλίο της «Ο έρωτας δε θέλει τίτλο» κυκλοφόρησε το 2014. Έχει παρακολουθήσει παιδαγωγικά μαθήματα στο Βρετανικό Συμβούλιο και είναι κάτοχος πτυχίου του Πανεπιστημίου Cambridge, ως καθηγήτρια αγγλικής γλώσσας. Γνωρίζει επίσης γαλλικά και ισπανικά. Είναι ιδρυτικό μέλος της Δράσης Αστυνομικών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Ιωάννα είσαι αστυνομικός και συγγραφέας. Τι σε ώθησε προς το αστυνομικό σώμα και τι προς τη συγγραφή;
ΙΩΑΝΝΑ ΓΚΑΝΕΤΣΑ: Όταν ήμουν μικρή και με ρωτούσαν τι θέλω να κάνω στη ζωή μου απαντούσα: να ταξιδέψω και να γράψω βιβλία. Κάπου στην πορεία προστέθηκε και το: θέλω να σώσω τον κόσμο! Σίγουρα απέχω από την τελειότητα και την πλήρωση όλων στο ακέραιο αλλά μπορώ με βεβαιότητα να ισχυριστώ ότι προσπαθώ, με όλη μου την καρδιά!
Μ.Γ.: Είσαι ιδρυτικό μέλος της Δράσης Αστυνομικών για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ποιες είναι οι δραστηριότητές σας;
Ι.Γ.: Προσπαθούμε να έρθουμε κοντά σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, ανθρώπους που παλιότερα υπήρξαν διστακτικοί ή έτυχαν συμπεριφοράς που τους αποτρέπει από το να εμπιστευτούν το αστυνομικό σώμα και προασπίζουμε τα δικαιώματά τους υπενθυμίζοντας ότι η αστυνομία έχει μεταξύ άλλων και αυτό τον χαρακτήρα, αυτό το πρόσωπο, το ανθρώπινο.
Μ.Γ.: Πως συμβιβάζεις την ιδιότητά σου ως αστυνομικός με τη συγγραφή;
Ι.Γ.: Όλοι μας έχουμε πολλές και διαφορετικές πτυχές. Αλίμονο αν η ανθρώπινη φύση ήταν μονοδιάστατη! Είμαι τυχερή που μπορώ να προσφέρω στον πολίτη και την ίδια στιγμή στον αναγνώστη. Κάθε μου ιδιότητα μου ανταποδίδει διαφορετικούς καρπούς και συναισθήματα αλλά είμαι ευτυχής που δεν χρειάζεται να συμβιβάσω ή να συμβιβαστώ. Και ο κόσμος, οι αναγνώστες, είναι μια χαρά με αυτό.
Μ.Γ.: Το πρώτο σου βιβλίο είχε τον τίτλο «Ο έρωτας δε θέλει τίτλο». Τα βιβλία που γράφεις στρέφονται πάντα γύρω από τον έρωτα;
Ι.Γ.: Ο έρωτας είναι κινητήριος μοχλός, κεντρικός άξονας, σημαντικό κομμάτι μεγάλης μερίδας αφηγημάτων, με όποιο θέμα κι αν καταπιάνονται. Έχω αποφασίσει ότι θέλω να αφιερώσω στον έρωτα βιβλία χωρίς την επικάλυψη εκτενών κοινωνικών ή ιστορικών αναφορών. Σαφέστατα, οι ήρωες δρουν σε κοινωνικά πλαίσια της σύγχρονης εποχής τα οποία μέσα από την αφήγηση αποτυπώνονται, με σκοπό να εξηγήσουν ή να διαμορφώσουν τους χαρακτήρες αλλά κύριο αντικείμενο είναι ο έρωτας. Αν μη τι άλλο, είναι το συναίσθημα που μπορεί να γεννήσει όλα τα άλλα. Αγάπη, μίσος, πόνο, ζήλια, ευφορία, ευτυχία, απογοήτευση. Ο έρωτας έχει αρκετό υλικό για πολλά ακόμη βιβλία!
Ι.Γ.: Ο τίτλος είναι συμβολικός και ταυτόχρονα πραγματικός. Το άνθος της ζωής υπάρχει ως μοτίβο στη γη και το εξηγώ περισσότερο στο βιβλίο. Ωστόσο, στο βιβλίο γίνεται λόγος και για το άνθος της ψυχής, το οποίο δεν είναι άλλο από τον έρωτα. Υπάρχουν μικρές φιλοσοφικές αναφορές κατά την αφήγηση, έναυσμα των οποίων αποτελεί το ταξίδι που ξεκινά ο ήρωας προς την αυτογνωσία εξαιτίας ενός μεγάλου έρωτα.
Μ.Γ.: Το βιβλίο είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο και η αφήγηση γίνεται από άντρα. Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν να εισχωρήσεις στην αντρική ψυχοσύνθεση;
Ι.Γ.: Μου αρέσει να πειραματίζομαι, να βάζω μικρά συγγραφικά στοιχήματα. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση ανδρικού χαρακτήρα ήταν ένα από τα στοιχήματα που έβαλα ξεκινώντας τη συγγραφή του βιβλίου και επαφίεται στην κρίση του αναγνωστικού κοινού αν και σε πιο βαθμό το κέρδισα.
Μ.Γ.: Ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα από τις πληροφορίες που υπάρχουν στο βιβλίο σου γύρω από τα φυτά κλπ. Πόση έρευνα χρειάστηκε να κάνεις και πόσο χρόνο σου πήρε;
Ι.Γ.: Είχα αποφασίσει τον τόπο της εξέλιξης της ιστορίας, τον Βασιλικό Βοτανικό Κήπο του Εδιμβούργου, πολύ πριν αποφασίσω την ιστορία. Ήθελα να συνδέσω τον έρωτα με τη φύση και υπήρξαν φορές κατά την έρευνα που κι εγώ εξεπλάγην με τις ιστορίες φυτών και δέντρων που τον αφορούν. Στην πορεία βρήκα κι άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες και θέλησα να τις ενσωματώσω στην αφήγηση. Όλο αυτό ήταν μια χρονοβόρα και επίπονη συγγραφική διαδικασία που κράτησε περίπου δυο χρόνια. Εύχομαι το αποτέλεσμα και ο χρόνος να με δικαιώσουν!
Ι.Γ.: Το βιβλίο, εκτός από το ταξίδι του Οδυσσέα προς την αυτογνωσία, είναι και ένα ταξίδι στο Εδιμβούργο, τα περίχωρα της Σκοτίας και τους τέσσερις βοτανικούς κήπους της. Όσοι τόποι περιγράφονται είναι πραγματικοί και το ίδιο ισχύει για τις πληροφορίες. Είμαι λάτρης της ρεαλιστικής απεικόνισης, της σύγχρονης προσέγγισης, ερώτων του σήμερα και των πλαισίων που δρουν. Δεν έχουν την αίγλη παλαιότερων εποχών αλλά έχουν τη δική τους αξιόλογη δυνατή ιστορία να αφηγηθούν. Ας τους «ακούσουμε».
Μ.Γ.: Τι άνθρωπος είναι ο κεντρικός ήρωάς σου Οδυσσέας;
Ι.Γ.: Ο Οδυσσέας είναι ένας άνθρωπος καθόλα σύγχρονος που καλείται κάποια στιγμή να κάνει την προσωπική υπέρβασή του. Ξενιτεύεται για βιοποριστικούς λόγους, ονειρεύεται, φοβάται, κάνει λάθη, ερωτεύεται. Είναι κάποιος που όλοι μας κάποια στιγμή έχουμε γνωρίσει, ερωτευτεί, αγαπήσει ή μισήσει.
Μ.Γ.: Στα χρόνια της εφηβείας του δίσταζε ν΄ αποκαλύψει τον έρωτά του στη Μελίνα. Που οφειλόταν ο δισταγμός του;
Ι.Γ.: Οι άνθρωποι διστάζουν κυρίως επειδή φοβούνται. Τι φοβάται καθένας μας είναι μια άλλη ιστορία, που στην ουσία της την ξέρουμε μόνο εμείς οι ίδιοι. Οι υπόλοιποι μπορούν να υποθέτουν λόγους ή να ταυτίζονται με συμπεριφορές. Αφήνω στον αναγνώστη να ανακαλύψει τα γιατί του Οδυσσέα. Κάποιο από αυτά ίσως είναι και δικό του.
Ι.Γ.: Το βασανιστικό και την ίδια στιγμή λατρεμένο ανεκπλήρωτο.
Μ.Γ.: «Μας χώριζαν οι αποστάσεις και μας ένωναν τα αποσιωπητικά…» γράφεις πιο κάτω. Τι περιλάμβαναν αυτά τ΄ αποσιωπητικά;
Ι.Γ.: Το «συνεχίζεται» ιστοριών, συναισθημάτων, επιθυμιών. Όλα όσα συχνά δεν λέγονται αλλά είναι πάντα εκεί, κρυμμένα πίσω από τρεις τελείες που αρνούνται πεισματικά να γίνουν μία. Γιατί η μία υποδηλώνει ένα μικρό ή μεγαλύτερο τέλος. Και το μόνο τέλος που αγαπούν οι εραστές της καρδιάς είναι ο σπασμός, κανένα άλλο.
Μ.Γ.: «Όλοι μας κάποιες φορές επιλέγουμε να μην εκδηλώσουμε την απόλυτη πραγματικότητά μας» είναι λόγια της Φρέγια προς στον Οδυσσέα. Γιατί οι άνθρωποι επιλέγουν να κρύβουν ένα μέρος του εαυτού τους από τους άλλους;
Ι.Γ.: Η αλήθεια προϋποθέτει γύμνια. Να σταθείς απέναντι στον άλλο χωρίς μανδύες, δείχνοντας τον εαυτό του όπως είναι, με όμορφα και δυνατά στοιχεία και ταυτόχρονα ψεγάδια και αδυναμίες. Δεν είναι εύκολο. Θέλει θάρρος να υποστηρίξεις αυτό που είσαι όπως είσαι. Από την άλλη, δεν αξίζουν όλοι την αλήθεια μας. Δεν ζούμε σε ένα κόσμο που εκτιμά την αλήθεια. Συνήθως τη χρησιμοποιεί εναντίον σου. Συνεπώς δεν χρειάζεται να σερβίρουμε όλη την αλήθεια μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αντ’ αυτής μπορούμε να σερβίρουμε ψέματα. Το ψέμα το δημιουργείς, άρα υπάρχει σκοπός, δόλος. Την αλήθεια την αποκρύπτεις, εντελώς άλλο πράγμα.
Μ.Γ.: «Όταν ο έρωτας έχει όνομα πονά πάντα» γράφεις. Που οφείλεται αυτό το «πονά πάντα»;
Ι.Γ.: Ο έρωτας στη ζωή του καθενός δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Έχει πρόσωπο, μάτια, μαλλιά, όνομα. Συνεπώς στο άκουσμά του μας κατακλύζουν αναμνήσεις και συναισθήματα. Οι έρωτες πονούν πάντα είτε γιατί δεν έζησαν είτε γιατί έζησαν και πέθαναν.
Μ.Γ.: «Η κοροϊδία, φίλε μου, πονά περισσότερο από την απιστία» αναφέρει ο Φράνσις στον Οδυσσέα. Τι ήθελε να τονίσει;
Ι.Γ.: Την απιστία ως στιγμιαία ή πρόσκαιρη ικανοποίηση της επιθυμίας του σώματος να παραδοθεί στην έξαψη ενός τρίτου θα μπορούσε ίσως κάποιος να τη συγχωρέσει. Αυτό που δύσκολα παραβλέπει είναι το ψέμα, η επανάληψη συνευρέσεων με τη μορφή συνήθειας, η σκέψη ότι κάποιος άλλος δέθηκε με τον δικό του έρωτα, η δημιουργία διπλής ζωής. Οι συνθήκες, λοιπόν, της απιστίας, ο χρόνιος που ξόδεψε κάποιος για να την έχει, τα ψέματα, πονούν περισσότερο από την αποκάλυψη δέκα – είκοσι λεπτών σαρκικής συνεύρεσης.
Ι.Γ.: Οι θυσίες που πρέπει να κάνεις. Καθετί μεγάλο είτε λέγεται όνειρο, στόχος, έρωτας απαιτεί. Και οι άνθρωποι ως φύση εγωιστικά όντα έχουν μάθει να ζητούν, όχι να δίνουν. Όταν, λοιπόν, έρχεται ένας μεγάλος έρωτας που ζητά χρόνο, αφοσίωση, συναίσθημα πολύ συχνά κάνουν πίσω. Ο έρωτας και δη ο μεγάλος είναι συναίσθημα για γενναίους, τολμηρούς, όχι όλους.
Μ.Γ.: «Ο έρωτας είναι ένα ταξίδι» αναφέρει ο Οδυσσέας στη Σάρλοτ. Τι περιλαμβάνει αυτό το ταξίδι;
Ι.Γ.: Αυτό που όλοι οι έρωτες, όλα τα ταξίδια, έχουν σίγουρα κοινό είναι η επιθυμία να κολυμπήσουν ο ένας στη θάλασσα του άλλου. Από εκεί και πέρα, κάθε ταξίδι, κάθε έρωτας, είναι διαφορετικό. Δεν γνωρίζουμε αν οι εραστές θα συναντήσουν εμπόδια ή ούριους ανέμους. Η περιπέτεια του έρωτα, όσο ίδια χαρακτηριστικά κι αν φέρει θα είναι πάντα μοναδική όπως και οι άνθρωποι που την ζουν. Ελπίζω πως επιμένουν σε αυτή είτε από έρωτα είτε από περιέργεια!
Μ.Γ.: «Ο έρωτας είναι κατ΄ εξοχήν δύσκολος» είναι λόγια της Φρέγιας προς τον Οδυσσέα, δηλαδή λόγια δικά σου. Πού εντοπίζεται η δυσκολία στον έρωτα;
Ι.Γ.: Σε πολλά πράγματα, ανάλογα τα στάδια του έρωτα. Κυρίως, στο γεγονός ότι, όταν είναι πραγματικός, δεν τον ελέγχεις, δεν είναι του χεριού σου. Όταν ερωτεύεσαι καλείσαι να χαλιναγωγήσεις τα συναισθήματά σου και την ίδια στιγμή να δεις αν τα μέτρα του άλλου ταιριάζουν στα δικά σου. Τα συναισθήματα, οι καρδιές, οι ψυχές κουμπώνουν, ναι. Αλίμονο αν αυτό δεν γινόταν ακαριαία. Ωστόσο, οι χαρακτήρες, οι άνθρωποι, οι εμπειρίες έρχονται και ταρακουνούν τα θεμέλια που βάζει ο έρωτας κατά γέννησή του. Σε αυτό το σημείο ξεκινά η δυσκολία.
Μ.Γ.: «Οι μεγάλοι έρωτες, τα μεγάλα πάθη υπήρξαν κατ΄ εξοχήν δυστυχισμένα» γράφεις. Πώς προέρχεται η δυστυχία του έρωτα;
Ι.Γ.: Αυτό που συχνά καθιστά έναν έρωτα ή ένα πάθος μεγάλο είναι οι συνθήκες (όταν τον εμποδίζουν), οι ζωές (όταν είναι παράλληλες), οι επιλογές (όταν είναι δύσκολες). Οτιδήποτε αποτελεί τροχοπέδη στο βίωμα μπορεί να εντείνει το συναίσθημα. Η τραγικότητα, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, είναι εκείνη που μεγεθύνει τον έρωτα στα μάτια μας και την καρδιάς μας. Όταν δεν μπορείς να έχεις κάποιον με τον τρόπο που θέλεις, αισθάνεσαι τα πάντα πιο έντονα. Όσο ζεις κάτι, αυτό ξεθυμαίνει. Η δυστυχία στον έρωτα, λοιπόν, έλκει τους μεγάλους έρωτες και οι μεγάλοι έρωτες γοητεύονται από τη δυστυχία τους.
Μ.Γ.: «Υπάρχουν λάθος έρωτες; Ή μήπως χωρίς λάθη δεν υπάρχουν έρωτες;» αναρωτιέται ο Οδυσσέας. Ποια είναι η απάντησή σου;
Ι.Γ.: Υπάρχουν λάθος έρωτες που, ωστόσο, παρά την απογοήτευση ή τον πόνο, αφήνουν κάτι σωστό πίσω τους. Την εμπειρία, τη σοφία που επέρχεται της εκτίμησης του λάθους, την ανάγκη να μην το διαπράξεις ξανά, τη δύναμη στο χαρακτήρα που ίσως πίστευες ότι δεν έχεις. Και γίνονται λάθη στον έρωτα, σαφώς. Αφορά ανθρώπους -όντα ατελή- με φύση τρωτή και παράγοντες στη ζωή τους που αλλοιώνουν τις καλές ή ευγενικές προθέσεις. Υπάρχουν όλα. Κι αν συχνά είναι λάθος, η ζωή και ο έρωτας είναι ωραίοι και με αυτά. Ίσως κυρίως εξαιτίας αυτών!
Ι.Γ.: Ο έρωτας είναι καταδικασμένος σε μια φύση θνητή. Πεθαίνει ο έρωτας. Αν θα ΄ναι από φυσικά αίτια (φθορά του χρόνου) ή ξαφνικά (προδοσία, υπαναχώρηση, άλλες ανάγκες, λίγο συναίσθημα) κανείς δεν μπορεί να το ξέρει από πριν. Σίγουρα όμως έρχεται ένα σημείο όπου η ομίχλη του έρωτα διαλύεται, ο ερωτευμένος βρίσκει το φως του, βλέπει πια καθαρά τον άλλον όπως ακριβώς είναι, με πλεονεκτήματα αλλά και ελαττώματα και συνειδητοποίει ότι βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι όπου πρέπει να αποφασίσει: να συνεχίσει και να αγαπήσει ή να βάλει πλώρη γι’ άλλους έρωτες.
Μ.Γ.: Πότε μια αγάπη θεωρείται καταδικασμένη και ταυτόχρονα ευλογημένη να καίει αιώνια;
Ι.Γ.: Όταν δεν ολοκληρώνει το ταξίδι της, δεν φθείρεται. Άφθαρτα είναι μόνο τα αβίωτα.
Μ.Γ.: «Να τολμήσω να ζήσω τον έρωτα» σκέφτεται ο Οδυσσέας (σελ 219). Τι τον εμπόδιζε να τολμήσει;
Ι.Γ.: Εχθρός της τόλμης είναι πάντα ο φόβος, ο δισταγμός, το γεγονός ότι το κέντρο βάρους της ζωής μας μετατοπίζεται σε ένα άλλο άτομο και συχνά εξαρτάται από αυτό και τις ορέξεις του. Είναι μεγάλο μάθημα ο μεγάλος έρωτας.
Ι.Γ.: Ο έρωτας ως συναίσθημα εφορίας τελειώνει κάποτε. Ο πόθος της σάρκας, ωστόσο, η επαφή δυο ανθρώπων που γνώρισαν την οικειότητα και βρήκαν απόλαυση σε αυτή μπορεί να συνεχίσει να καίει αιώνια, ακόμη κι όταν οι πεταλούδες στο στομάχι πάψουν να ηλεκτρίζουν την έξαψη και να ανεβάζουν τους παλμούς της καρδιάς. Η καρδιά θα χτυπά δυνατά κάθε φορά που δυο εραστές βρίσκονται στον χρόνο, ακόμη κι όταν είναι έξω από τον χρόνο που τους έχει δοθεί.
Μ.Γ.: Τα ονόματα Οδυσσέας και Φρέγια που χρησιμοποιείς είναι τυχαία ή τα επέλεξες για συγκεκριμένο λόγο;
Ι.Γ.: Ο Οδυσσέας ξεκινά το δικό του ταξίδι προς την Ιθάκη του, την αυτογνωσία και η Φρέγια, ως άλλη σκανδιναβή θεά του έρωτα, είναι η αιτία που πυροδοτεί την ανάγκη του γι’ αυτό το ταξίδι. Ο έρωτας –όταν είναι μεγάλος– έχει τη δύναμη να αλλάξει τη ρότα μας ή ακόμη και να ορίσει τον προορισμό μας.
*Το μυθιστόρημα «Το άνθος της ζωής» της Ιωάννας Γκανέτσα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νίκας.
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε ως τραπεζοϋπάλληλος. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία ενώ τώρα ζωγραφίζει και παράλληλα γράφει. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο ΕΝΑ ΦΕΓΓΑΡΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της ΤΑ ΠΛΗΚΤΡΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της ΑΛΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ από την Εμπειρία Εκδοτική. Το 2019 θα κυκλοφορήσει το νέο της μυθιστόρημα από τις εκδόσεις Ωκεανός.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από πεντακόσιες συνεντεύξεις. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή ΚΑΛΩΣ ΤΟΥΣ του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style από Ιούλιο 2017 έως Μάρτιο 2018 οπότε αποχώρησε οικειοθελώς.
Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά.