Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη*
Η Ελένη Δ. Παπαδοπούλου γεννήθηκε το 1965. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και ως εκπαιδευτικός δίδαξε στην Ελλάδα και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Έχει μεταγράψει για παιδιά λαϊκούς μύθους και θρύλους: Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;, Ο άγιος Γεώργιος και ο Δράκος, Ιστορίες και παραμύθια απ’ όλη την Ελλάδα (εκδόσεις Μίνωας).
Μεταξύ άλλων γράφει διηγήματα, μεταγράφει και σχολιάζει συμβάντα από τον κόσμο των θαλασσών και των ταξιδιών. Έμπνευσή της ποικίλα βιώματα, αναγνώσεις, μαρτυρίες. Οι ναυτικές ιστορίες των οικείων της, τα ταξίδια της με την Έρση – το ιστιοφόρο τρεχαντήρι της οικογένειάς της. Το υγρό στοιχείο και ο τόπος που διαμένει, το Αίγιο και το λιμάνι του.
Από το 1989 ως το 2010 ήταν εργαζόμενη και μέτοχος στις βιβλιοπωλικές επιχειρήσεις Σύγχρονη Σκέψη στο Αίγιο.
ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Είστε συγγραφέας. Μιλήστε μας για τον άνθρωπο Ελένη
ΕΛΕΝΗ Δ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: Θα έλεγα ότι συμπορεύονται. Μάλιστα ο συγγραφέας εποπτεύει τον άνθρωπο, τον πελαγωμένο στις επαγγελματικές και οικογενειακές ασχολίες. ¨Δεν τα κάνεις καλά¨, του λέει τού ανθρώπου , ¨από εδώ είναι ο δρόμος… ¨
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το έναυσμα ώστε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Ε.Δ.Π.: Τα χρόνια που δίδασκα, κι εκείνα τα πολλά χρόνια που δούλευα στο βιβλιοπωλείο, μετά που μετέγραφα για παιδιά τα ελληνικά παραμύθια, όταν σαν έφευγα μακριά κρατούσα τις σημειώσεις… Με τα βιβλία δεν χωρίσαμε ποτέ. Τα διαβάζω, τα γράφω, τα αγοράζω, τα πουλώ, ένα και το αυτό.
Μ.Γ.: Υπήρξε κάποιος άνθρωπος που σας ενθάρρυνε στα πρώτα σας συγγραφικά βήματα;
Ε.Δ.Π.: Στα πρώτα μου γραμματιζούμενα βήματα. Ο αείμνηστος δάσκαλός μου του Δημοτικού Σχολείου, ο Ανδρέας Φλογεράς. Πόσο με συνέπαιρναν οι λογοτεχνικές μας διαδρομές, πόσο με συγκινούσε ο έπαινός του, τα κόκκινα λάθη που έκανα, η δεύτερη που μου έδινε ευκαιρία! Ποτέ δεν τον ξεχνώ, ό, τιδήποτε, όποτε κι αν γράφω.
Μ.Γ.: Τι είναι αυτό που δεν αντέχετε ως άνθρωπος ή και ως συγγραφέας.
Ε.Δ.Π.: Για μένα η αντοχή είναι μια λέξη που χωρίς αυτήν δεν βγαίνει πέρα η ζωή. Τη δύναμή της καμιά φορά τη δανείζομαι από τους θαλασσινούς που τόσο θαυμάζω. ¨Τη θάλασσα δεν την παραγγέλνεις, ό,τι σε βρει¨, λένε.
Μ.Γ.: Το νέο σας βιβλίο έχει τον τίτλο¨ Θάλασσα μόνη¨. Με τι έρχεται σε επαφή ο αναγνώστης στις σελίδες του;
Ε.Δ.Π.: Με ποικίλες διηγήσεις και σχόλια, χάρτες, ρότες και φάρους, στις θάλασσες όλου του κόσμου, με πλεούμενα της ιστορίας και του μύθου. Θα ήθελα ο αναγνώστης να βρει με τη δική του ανάγνωση τη συγκίνηση, τη μοναδική αλλά και κάποτε μοναχική σχέση του ανθρώπου με το υγρό στοιχείο. Αυτό σημαίνει ¨Θάλασσα μόνη¨.
Μ.Γ.: Ποιο ήταν το κίνητρο για να γράψετε τις θαλασσινές ιστορίες;
Ε.Δ.Π.: Γεννήθηκα και ζω στο Αίγιο, δίπλα στη θάλασσα, μέσα της. Είναι αναφορά ζωής, το θέαμα, το βίωμα, οι ιστορίες των κοσμογυρισμένων ναυτικών. Κι ύστερα το δικό μας καΐκι, η πανέμορφη Έρση μας, που μας ταξίδεψε στις ελληνικές θάλασσες. Ήθελα να φτιάξω δίπλα σ΄ αυτήν και τη δική μου θάλασσα. Με τη δική μου μελαγχολία.
Μ.Γ.: Κατά τη διάρκεια της συγγραφής τα προσωπικά συναισθήματα του συγγραφέα εκφράζονται μέσω της γραφής του;
Ε.Δ.Π.: Η λογοτεχνία είναι μια προσποίηση, μια πλαστουργία. Απέχει από την αλήθεια. Είναι όμως αδύνατο να αποβάλλει ο συγγραφέας τον εαυτό του καθώς γράφει. Το ¨έργο¨ είναι έργο του, γέννημα της δικής του υπόστασης.
Μ.Γ.: Υπάρχουν αξίες που ακυρώνονται( από πρόσωπα ή καταστάσεις) και άλλες που αναδεικνύονται μέσα από τις ιστορίες που αφηγείστε;
Ε.Δ.Π.: Όταν γράφω παρασύρομαι πολλές φορές και δεν αφήνω ούτε μια αράδα ησυχίας. Διαρκής εναλλαγή, κάτι τελειώνει, κάτι αρχίζει, κάτι συνεχίζεται. Μιλώντας για την αεικίνητη θάλασσα δεν γίνεται να γράψεις αλλιώς . Ο χάρτης αναιρείται διαρκώς.
Μ.Γ.: Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας επηρέασε ως άνθρωπο ή ως συγγραφέα και ποιο είναι αυτό.
Ε.Δ.Π.: Θα ΄πρεπε να στήσω εδώ έναν μακρύ κατάλογο με βιβλία εναύσματα, οδηγούς, βιβλία πατέρες και μητέρες και αδελφούς. Πρώτα πρώτα όμως βάζω και τα χρονικά πρώτα μου βιβλία, το αλφαβητάριό μου με τις ζωγραφιές, τους τόμους των παραμυθιών. Ύστερα τα τσαλακωμένα, πολυσημειωμένα σχολικά εγχειρίδια. Μερικές φορές τα ζηλεύω όλα αυτά. Με αφέλεια θα ήθελα τα δικά μου βιβλία να έχουν τέτοια τύχη, πολυχρησία, αποδοχή.
Μ.Γ.: Οι κριτικές παίζουν ή δεν παίζουν ρόλο στην πορεία ενός βιβλίου και γιατί.
Ε.Δ.Π.: Οι κριτικές ανήκουν στη συνομιλία που αρχίζει από τη στιγμή που ένα κείμενο απευθύνεται, εκδίδεται. Αυτή η διαδικασία για μένα είναι η υγεία της πορείας ενός βιβλίου. Και η πορεία φυσικά επηρεάζεται και αυτό είναι το ζητούμενο. Η έκδοση ενός βιβλίου είναι κοινωνική πράξη.
Μ.Γ.: Ένα βιβλίο πρέπει να έχει μηνύματα ή απλά να ευχαριστεί τον αναγνώστη;
Ε.Δ.Π.: Η λογοτεχνική χαρά, είτε αυτή που δοκιμάζει ο συγγραφέας κατά τη συγγραφή είτε η άλλη του αναγνώστη όταν διαβάζει τα λόγια αλλουνού και καθώς αναπλάθει, αυτή η χαρά είναι τόσο πλήρης που περιέχει και τις επιμέρους χαρές και τις λύπες και τα μηνύματα και όλα. Και τις ευχαριστήσεις.
Μ.Γ.: Αν αναζητούσαμε το βαθύτερο μήνυμα του βιβλίου σας ποιο θα ήταν αυτό κατά τη γνώμη σας;
Ε.Δ.Π.: Πρόκειται για ένα ταπεινό σύνθημα:
Ας επιστρέψουμε στη θάλασσα, ας την ταξιδέψουμε κι ας την διαβάσουμε. Πάλι και πάλι. Αυτήν… τη θάλασσα τη μόνη…
Μ.Γ.: Πιστεύετε ότι οι Έλληνες διαβάζουν; Και τι είδους βιβλία επιλέγουν;
Ε.Δ.Π.: Στο βιβλιοπωλείο που εργάστηκα για είκοσι χρόνια, (έως 2010) είδα αυτόν τον μαγικό αριθμό των Ελλήνων αναγνωστών πάντα να μεγαλώνει. Θα μου πείτε, χαρισάμενη εποχή… Τον είδα να απλώνεται απρόβλεπτα, να πετά από το ένα ανάγνωσμα στο άλλο. Αυτός που μέχρι τώρα διάβαζε ονειροκρίτη, ζήτησε τι είπε για τα όνειρα ο Φρόυντ και μετά το Όνειρο στο κύμα του Παπαδιαμάντη. Έχω δει αυτόν τον μαγικό αριθμό να γίνεται η γλυκιά επιθυμία του αναγνώστη, η επιθυμία να αποκτήσει το επόμενο βιβλίο του. Και το επόμενο, και το επόμενο… Νομίζω ότι από κείνη την εποχή δεν έχει περάσει ούτε μια μέρα.
Μ.Γ.: Ποιος είναι ο επόμενος συγγραφικός στόχος σας;
Ε.Δ.Π.: Τα σχέδια μου αφορούν πάντα σε κείμενα από τον κόσμο των ταξιδιών και των προορισμών σε όλη την υδρόγειο. Καθώς απαρτίζονται οι συλλογές μου, φτάνω ολοένα και πιο μακριά με τα πλοία, με τα τρένα, με τα γραπτά μου και με όλα τα άλλα.
Το βιβλίο Θάλασσα μόνη της Ελένης Δ. Παπαδοπούλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
*Μαίρη Γκαζιάνη
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε στον τραπεζικό χώρο. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία, τη ζωγραφική και τα τελευταία δέκα χρόνια με τη συγγραφή. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από εξακόσιες συνεντεύξεις, καθώς και σχολιασμούς βιβλίων και θεατρικών παραστάσεων. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Επίσης διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε συνεργασία με το polismagazino.gr σε θέματα πολιτισμού.
Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά κι έχει συμμετάσχει σε θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις.
Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής» από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τα μυθιστορήματά της «Ζάχαρη άχνη» (11/2019) και Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ (6/2021) κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ωκεανός. Από τις ίδιες εκδόσεις, το φθινόπωρο 2022 θα κυκλοφορήσει το νέο της μυθιστόρημα.
