Ομιλία πρωθυπουργού, Γ. Παπανδρέου, στην ημερίδα των ελλήνων πρέσβεων

Αξιότιμες κυρίες, αξιότιμοι κύριοι Πρεσβευτές,

Είναι χαρά μου που βρίσκομαι εδώ, σε αυτό τον οικείο χώρο, αλλά επίσης είναι ιδιαίτερη χαρά που βλέπω τόσες και τόσους, με τους οποίους έχω δουλέψει στο παρελθόν, και βεβαίως και στο παρόν, αλλά στο παρελθόν ιδιαίτερα εδώ, στο Υπουργείο. Και αν είχα το χρόνο, θα ήταν και δική μου η χαρά να ήμουν ανάμεσά σας σήμερα, για να παρακολουθήσω, είμαι σίγουρος, μια πολύ γόνιμη και παραγωγική συζήτηση, διότι αυτό το Υπουργείο έχει ιδιαίτερη ποιότητα ανθρώπινου δυναμικού, εμπειρίες και δυνατότητες.

Άρα, λοιπόν, σίγουρα έχω χάσει κάτι από τη σοφία της σημερινής ημέρας, αλλά είμαι σίγουρος ότι αυτή θα αναδειχθεί και ως προϊόν που θα αξιοποιηθεί από το Υπουργείο και όχι μόνον από αυτό, αλλά και από τα άλλα Υπουργεία της χώρας μας.

Ύψιστο αγαθό για τον πολίτη είναι η ασφάλειά του, είναι η σιγουριά του, είναι η αίσθηση ευνομίας και προστασίας των βασικών του δικαιωμάτων. Και αυτή, είναι μια μάχη στην οποία καθοριστικό ρόλο παίζει το Υπουργείο Εξωτερικών, όλοι σας μαζί και ο καθένας σας ξεχωριστά. Και η εγγύηση αυτής της ασφάλειας, αυτής της σιγουριάς, ξεπερνά πια την παραδοσιακή, την συμβατική – όπως την ξέραμε – πολιτική των εξωτερικών μας σχέσεων, ή μάλλον έχει διευρυνθεί το αντικείμενο των εξωτερικών σχέσεων, λόγω και της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης, λόγω της ευρύτατης αλληλεξάρτησης εθνών, λαών, πληθυσμών, μέσω της οικονομίας, των επικοινωνιών, των νέων κοινωνικών μέσων, του διαδικτύου και πολλών άλλων.

Έτσι, θέματα που ήταν σύνηθες να αποτελούν σχεδόν αποκλειστικό αντικείμενο εσωτερικής διευθέτησης, γίνονται πια συστηματικά αντικείμενα διεθνούς συνεργασίας. Η κλιματική αλλαγή, η προσφυγιά, οι μετανάστες, οι σύγχρονες τεχνολογίες και ο έλεγχός τους, όπως είναι η πυρηνική ενέργεια, το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι πανδημίες και η διατροφική ασφάλεια, η πολιτική ενέργειας και η δημοκρατική σταθερότητα σε κράτη, είναι πια θέματα που προστίθενται στην καθημερινή ύλη του Υπουργείου Εξωτερικών.

Το νέο τοπίο στο οποίο κινούμαστε γίνεται όλο και πιο πολύπλοκο, όλο και πιο σύνθετο, αλλά γίνεται και πιο επιτακτικό να υπάρξουν πολιτικές, θεσμοί, επικοινωνίες και αποφάσεις σε υπερεθνικό επίπεδο, ώστε να είμαστε αποτελεσματικοί, να μπορούμε να διαχειριστούμε – η ανθρωπότητα πια – σοβαρά τις πραγματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα.

Η ανάγκη σοβαρής περιφερειακής και παγκόσμιας διακυβέρνησης γίνεται το αίτημα της εποχής. Αίτημα, που αγγίζει από την ασφάλεια και τη σιγουριά των πολιτών μας, μέχρι τη φύση και την ποιότητα των δημοκρατιών μας. Αφορά, σε τελική ανάλυση, στο βασικό δικαίωμα των λαών και πολιτών να αποφασίζουν καθοριστικά για το μέλλον τους, σε αντίθεση με το να αφεθούν – να αφεθούμε – σε διεθνείς εξελίξεις, χωρίς κανέναν έλεγχο, χωρίς καμία αρχή, χωρίς σεβασμό σε αξίες και με απρόβλεπτες συνέπειες για την υπόσταση όλων μας. Να αφεθούμε δηλαδή έρμαιοι σε μια σύγχρονη βαρβαρότητα, αντί να ορίσουμε εμείς το μέλλον μας, βασισμένο σε κοινές αρχές και διαδικασίες.

Το αίτημα για την ανάγκη μιας ισχυρής πολιτικής διακυβέρνησης σε περιφερειακό επίπεδο, ο Ελληνικός λαός, η Ελλάδα και, βεβαίως, κάθε πολίτης, το έζησε και το ζει τον τελευταίο καιρό με μεγάλη ένταση, μέσα από την οικονομική κρίση.

Αναδεικνύει και πάλι κάτι που η Ελλάδα πάντα πίστευε: την ανάγκη για ενίσχυση και εμβάθυνση των ευρωπαϊκών θεσμών, που αποτελεί για εμάς βασικό στόχο.

Αν παλαιότερα μιλούσαμε και είχαμε στο επίκεντρό μας την ανάγκη μιας κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, τώρα αυτή η κοινή ανάγκη αναδεικνύεται ως ζητούμενο σε πάρα πολλούς άλλους χώρους, όπως είναι η οικονομία, οι χρηματοπιστωτικές αγορές, το περιβάλλον και άλλα.

Η αλήθεια είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτέλεσε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ένα εγχείρημα συνεργασίας για την εμπέδωση της ειρήνης, της δημοκρατίας, της κοινωνικής ευημερίας στην ήπειρό μας και παραμένει, βέβαια, ο ρόλος της αυτός καθοριστικός. Ιδιαίτερα η διεύρυνση, ένας ουδέτερος μεν όρος, είναι ουσιαστικά η ενσωμάτωση κρατών και λαών σε ένα σύστημα αξιών, θεσμών και οικονομικών δεδομένων, για να ξεπεράσουν έχθρες και πληγές του παρελθόντος.

Για να εμπεδωθεί η ευνομία και ο σεβασμός βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και ο σεβασμός βασικών κανόνων Διεθνούς Δικαίου, όπως ο σεβασμός των συνόρων, των κυριαρχικών δικαιωμάτων και η επίλυση διαφορών με ειρηνικά μέσα. Γι’ αυτό και η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, η ένταξη των κρατών των Βαλκανίων, η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, είχε και έχει για εμάς ιδιαίτερη σημασία.

Σήμερα, όμως, ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί και πρέπει να διευρυνθεί. Να παίξει το ρόλο της ουσιαστικά, αλλά και ως παράδειγμα για άλλες περιοχές, παράδειγμα συνεργασίας κυρίαρχων κρατών στην αντιμετώπιση υπερεθνικών και παγκόσμιων φαινομένων, μπροστά στα οποία η Ευρώπη δεν μπορεί να κλείνει τα μάτια. Να δώσει, δηλαδή, μια απάντηση στην παγκόσμια κοινωνία και οικονομία, όπως σήμερα διαμορφώνεται.

Απάντηση, που θα διασφαλίζει τη σιγουριά και την ασφάλεια των πολιτών μας, την ευημερία τους, τις δημοκρατικές αρχές, την ευνομία, την κοινωνική δικαιοσύνη, προωθώντας παράλληλα και ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης, αυτό της Πράσινης Ανάπτυξης, που απαντά στο μέγα θέμα της κλιματικής αλλαγής, αλλά και της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας για τη νέα γενιά.

Έτυχε, λοιπόν, η πρόσφατη εμπειρία της χώρας μας να δοκιμάσει την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Να δοκιμάσει τις δυνατότητές της, αλλά και τη βούλησή της να παίξει αυτό το νέο – θα έλεγα – ρόλο στην παγκόσμια οικονομία.

Έτσι, ο δικός μας στόχος, ο στόχος της Ελληνικής Κυβέρνησης, έγινε τριπλός: να βάλουμε βεβαίως τάξη στα του οίκου μας, να σώσουμε την Ελλάδα από μια πιθανή χρεοκοπία, αλλά και να αναδείξουμε το ρόλο, να συνδιαμορφώσουμε το ρόλο και την ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπροστά σε πρωτόγνωρα για όλους μας φαινόμενα.

Όπως παραδείγματος χάριν τις άγριες διαθέσεις των αγορών, τους οίκους αξιολόγησης, τους φορολογικούς παραδείσους, τα λεγόμενα «CDS» ή παράγωγα. Να διασφαλίσουμε δηλαδή την προστασία, την ασφάλεια, τη σιγουριά που πρέπει να υπάρχει για τους Έλληνες πολίτες, και μέσα σε αυτό το ευρωπαϊκό περιφερειακό πλαίσιο, ώστε να μας δοθεί το περιθώριο να γίνουν πια και οι αναγκαίες αλλαγές στην ίδια μας τη χώρα.

Αξιότιμοι κύριοι Πρεσβευτές, η σημερινή σας συνάντηση λαμβάνει χώρα σε μια κομβική στιγμή για την πατρίδα. Γι’ αυτό, άλλωστε, και η πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών είναι εξαιρετικά σημαντική.

Από την ανάλυση που σας έκανα, γνωρίζετε όλοι πολύ καλά και μέσα από τη δουλειά σας, ότι όλη αυτή την περίοδο που πέρασε, η χώρα μας βρέθηκε στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Αποτέλεσε, αν θέλετε, και το πειραματόζωο σε ένα εργαστήρι πολιτικό, οικονομικό και θεσμικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά θα έλεγα και του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.

Δυστυχώς, η αρχική αιτία και αφορμή δεν ήταν κάποιο θετικό επίτευγμα της χώρας μας, αλλά αντιθέτως μια κρίση χωρίς προηγούμενο στην πρόσφατη ιστορία μας, μια κρίση που λίγο έλειψε να μας παρασύρει στην καταστροφή. Προφανώς, η παγκόσμια οικονομική κρίση έπαιξε σοβαρό ρόλο στην εκδήλωση και της κρίσης στη χώρα μας, αλλά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η χώρα, στην οποία η κρίση είναι τόσο έντονη σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, δείχνει ότι τα βαθύτερα αίτια της κρίσης ανάγονται και σε δικές μας αδυναμίες, για το οποίο νομίζω ότι ήμασταν απολύτως ειλικρινείς, όχι μόνο με τους εαυτούς μας και τους πολίτες μας, αλλά και με τους εταίρους μας.

Τις αδυναμίες αυτές, τις ξέρουμε όλοι πολύ καλά. Είναι χρόνιες στρεβλώσεις και δυσλειτουργίες στο πώς οργανώθηκε η δημόσια οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας, τις προηγούμενες δεκαετίες. Συστηματική κακοδιαχείριση των δημοσίων πόρων, πελατειακές σχέσεις που είχαν γίνει τρόπος ζωής, έλλειψη αξιοποίησης των δικών μας συγκριτικών πλεονεκτημάτων, που είναι πολλά, στρεβλά πρότυπα στην ανάπτυξη και στο κοινωνικό κράτος, έλλειψη σχεδιασμού στα περισσότερα θέματα, γραφειοκρατία που συνέβαλε στην αδιαφάνεια στους περισσότερους τομείς του δημόσιου βίου, με αποκορύφωμα βεβαίως την αδιαφάνεια στην ίδια τη στατιστική απεικόνιση της χώρας, της πραγματικής δηλαδή δημοσιονομικής της κατάστασης, που ήταν και η χαριστική βολή στο να απολέσουμε την αξιοπιστία μας, ιδιαίτερα προς τους διεθνείς μας εταίρους, αλλά και τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τους οποίους παραπληροφορούσαμε συστηματικά.

Και ξέρετε πολύ καλά από τη φύση του λειτουργήματός σας, τι σημαίνει το κύρος του λόγου, το κύρος ή η απώλειά του από ένα άτομο, ή ακόμη και από μία χώρα. Τι σημαίνουν τα φαινόμενα, που γνώρισαν πρωτοφανή έξαρση τα χρόνια πριν από το 2009, με αποτέλεσμα η χώρα μας να βρεθεί σε μια πρωτοφανή δίνη.

Με αποτέλεσμα, η χώρα μας να μην υποστεί μόνο μια καλόπιστη κριτική για τις δικές μας πραγματικές αδυναμίες, αλλά δυστυχώς να καταστεί συχνά αντικείμενο κακόβουλων σχολίων, ορισμένες φορές, ακόμη και ρατσιστικών προκαταλήψεων και αναφορών. Και είμαι βέβαιος ότι, εκεί όπου ο καθένας σας υπηρετεί, δώσατε τη μάχη για να αντιστραφεί αυτή η στρεβλή εικόνα της χώρας μας και του λαού μας.

Γιατί όλοι ξέρουμε καλά ότι δεν είναι αυτή η Ελλάδα. Η Ελλάδα δεν είναι μόνο τα προβλήματα. Είναι οι αστείρευτες δυνατότητες της χώρας, οι ικανότητες του Ελληνισμού – το βλέπετε και διεθνώς. Μπορεί μέρος όσων ακούστηκαν να είχαν βάση, να ήταν αλήθεια, αλλά πολλοί βιάστηκαν να υποτιμήσουν τη θετική δύναμη της Ελλάδας και των Ελλήνων. Γιατί «Ελλάδα» είναι και διαχρονικά οι μεγάλες αρετές της πατρίδας μας, οι βαθιές αξίες που μας χαρακτηρίζουν. Είναι όλα αυτά που μας κράτησαν ζωντανούς και μας βοήθησαν, έτσι ώστε σήμερα να ανοίγει και πάλι ένας δρόμος σιγουριάς και αισιοδοξίας για ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα.

Παρ’ όλα αυτά, χρειάζεται να συνεχίσουμε τη μάχη και να χτίσουμε στο εξωτερικό την πραγματική μας εικόνα – βεβαίως, με τις εσωτερικές μας αλλαγές – όταν μάλιστα αυτή έχει στρεβλωθεί ακόμη περισσότερο από την κακεντρέχεια λαϊκιστικών και ξενοφοβικών μέσων ενημέρωσης – και αυτό ιδιαίτερα στην Ευρώπη.

Η δική σας δουλειά εδώ είναι καθοριστικής σημασίας. Εσείς είστε οι ανά τον κόσμο πρεσβευτές της Ελλάδας, πρεσβευτές με όλη τη σημασία της λέξης και όχι μόνο με την τυπική έννοια. Δεν ξεχάσαμε ούτε λεπτό στην κρίση αυτή, πόσο καθοριστικής σημασίας είναι η ανάκτηση της αξιοπιστίας μας. Γιατί είχαμε πει ότι το έλλειμμα είναι μεν δημοσιονομικό και έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, αλλά το μεγαλύτερο έλλειμμά μας, ήταν έλλειμμα αξιοπιστίας. Αυτό ήταν που αντιμετωπίσαμε, όχι μόνο για να υπερβούμε την κρίση, αλλά και για να υπερασπιζόμαστε από καλύτερη θέση και τα εθνικά μας συμφέροντα σε όλα τα μέτωπα.

Δεν επιτρέψαμε και δεν θα επιτρέψουμε ούτε λεπτό, η αντιμετώπιση της δύσκολης δημοσιονομικής κατάστασης στην οποία βρέθηκε η Ελλάδα, να συσχετιστεί με οποιονδήποτε τρόπο και από τον οποιονδήποτε με κρίσιμα εθνικά ζητήματα, ούτε και να εκληφθεί ως γενικότερη εθνική αδυναμία. Και θα ξέρετε πολύ καλά ότι, όταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση τέθηκε ζήτημα να αλλάξει η Συνθήκη και να αφαιρεθεί το δικαίωμα ψήφου από τις χώρες που είναι σε παρόμοια προγράμματα, ήμασταν εμείς που αντιταχθήκαμε με τέτοιο σθένος, ώστε πλέον να μην συζητείται καν.

Η αποστολή σας, επομένως, έχει γίνει πιο σύνθετη και πιο δύσκολη, από ό,τι σε πιο ομαλές για την πατρίδα μας περιόδους – στην πραγματικότητα, όσο ποτέ άλλοτε στο πρόσφατο παρελθόν. Αυτό όμως καθιστά ταυτόχρονα την αποστολή σας και πιο κρίσιμη. Και είμαι σίγουρος ότι, σήμερα, η ημερίδα αυτή συνέβαλε αποτελεσματικά στο να βοηθηθούμε όλοι προς αυτή την κατεύθυνση. Είστε άλλωστε και έμπειροι και ικανοί, ένα πραγματικά επίλεκτο Σώμα, στο οποίο υπηρετεί ό,τι καλύτερο διαθέτει ο δημόσιος τομέας στην Ελλάδα.

Σκοπός της σύντομης παρέμβασής μου, σήμερα, είναι να επιστήσω την προσοχή στο στόχο που πρέπει να επιτευχθεί: στην ανάταξη, δηλαδή, του διεθνούς μας κύρους, την προβολή της χώρας μας στο εξωτερικό και την ανάδειξη μιας ταυτότητας – μιας νέας ταυτότητας, που ίσως δεν γνωρίζουν και τόσοι – μιας ποιότητας και πρωτοπορίας της Ελλάδας σε συγκεκριμένους τομείς.

Και σήμερα, εργαλεία για να προβάλλουμε τη χώρα μας δεν είναι μόνον όσα πετύχαμε ως έθνος στο παρελθόν. Δηλαδή, δεν είναι μόνο το ότι ένα ρημαγμένο από τον Εμφύλιο και τη Δικτατορία κράτος, έφτασε μέσα σε λίγα χρόνια να λογίζεται στις 20-25 πιο αναπτυγμένες χώρες στον πλανήτη.

Δεν είναι μόνο το πώς γίναμε το μικρότερο κράτος που διοργάνωσε επιτυχώς τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Είναι και όσα πετύχαμε από την αρχή αυτής της μάχης, αλλά και όσα πετύχαμε και στο πρόσφατο Συμβούλιο της Ευρωζώνης. Είναι και το πώς καταφέραμε να πετύχουμε τη μεγαλύτερη μείωση ελλείμματος και την πιο επιθετική δημοσιονομική προσαρμογή στην ιστορία του ευρώ.

Είναι και το πώς υλοποιούμε, επιτέλους, ένα τεράστιο πρόγραμμα μεγάλων αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, προσπαθώντας να κερδίσουμε το χαμένο χρόνο των προηγούμενων ετών. Ένα πρόγραμμα, που περιλαμβάνει και δύσκολες αποφάσεις, και θυσίες για τον Ελληνικό λαό, για όλους, ακόμα βεβαίως και για εσάς τους ίδιους. Αυτό το γνωρίζω και το αναγνωρίζω. Αλλά θυσίες και προσπάθειες απαραίτητες, για να χτίσουμε μια διαφορετική, μια καλύτερη πατρίδα.

Ταυτόχρονα, χωρίς να ψάχνουμε δικαιολογίες και άλλοθι για να μην αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν, έχουμε λόγους να υπενθυμίζουμε ότι δεν φτάσαμε εδώ μόνο με δική μας ευθύνη.

Είναι και οι αστοχίες μιας Ευρώπης που, για χρόνια, συμπεριφέρθηκε σαν να κάνει τα στραβά μάτια, ή που έλπιζε, όταν ξέσπασε η κρίση, ότι το ελληνικό πρόβλημα ήταν μόνο ελληνικό. Την ώρα των αποφάσεων, φάνηκε συχνά άτολμη, θα έλεγα, μέχρι και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της προηγούμενης εβδομάδας.

Δεν αντιμετώπισε σοβαρά τα θέματα, όπως ότι οι δημοσιονομικές ανισορροπίες είναι συστημικό χαρακτηριστικό του ευρώ, ότι οι όροι δανεισμού μπορεί να αποκλίνουν επικίνδυνα όπου η ανταγωνιστικότητα είναι διαφορετική από χώρα σε χώρα.

Όπως γνωρίζετε πολύ καλά, οι συστηματικές προσπάθειες που καταβάλλουμε ως χώρα εδώ και 22 μήνες, έχουν αρχίσει και καρποφορούν. Δεν είναι λίγα τα όσα έχουμε πετύχει το τελευταίο διάστημα.

Με την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, όχι μόνο καταφέραμε να εξασφαλίσουμε την κάλυψη των τρεχουσών δανειακών αναγκών της χώρας μας για τα επόμενα χρόνια, όχι μόνο πετύχαμε καλύτερες συνθήκες για την αποπληρωμή του χρέους, ελαφρύνοντας το βάρος από τον Ελληνικό λαό, αλλά πετύχαμε παράλληλα να στηριχθεί και αναπτυξιακά η χώρα μέσα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με ένα μεγάλο και φιλόδοξο σχέδιο. Παράλληλα, πετύχαμε και την εξασφάλιση του απαραίτητου χρόνου έναντι των αγορών, αλλά και την ενίσχυση του τραπεζικού μας τομέα.

Οι πρόσφατες αποφάσεις είναι επίσης πολύ σημαντικές και για το μέλλον της Ευρώπης, του κοινού μας νομίσματος. Μέσα από τις ζυμώσεις, τις διεργασίες των τελευταίων μηνών, αν θέλετε, μέσα από τη δική μας περιπέτεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση βγαίνει πιο ισχυρή, με κοινή στάση, πολιτική και λόγο, παρά τις πραγματικά διαφορετικές προσεγγίσεις, στέλνοντας όμως έτσι ένα ηχηρό μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση. Αλλά και συνειδητοποιημένη πλέον, ότι το ελληνικό ζήτημα ξεπερνά κατά πολύ τα στενά γεωγραφικά σύνορα της χώρας μας, ότι είναι ένα πρόβλημα πολύπλοκο, σύνθετο, που αφορά στο σύνολο της Ευρωζώνης.

Και η Ελλάδα είναι και πάλι παρούσα στις εξελίξεις, έχοντας ανακτήσει σημαντικό μέρος της αξιοπιστίας της. Είναι και πάλι μια χώρα, που συνδιαμορφώνει εξελίξεις στην Ευρώπη και, βεβαίως, και στο φυσικό μας χώρο, όπου πλέον ανοίγονται νέες προοπτικές για τη θεσμική ενδυνάμωση της Ευρώπης, όπως για παράδειγμα το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός Οικονομικού Νομισματικού Ταμείου, κατ’ αναλογία προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενός ευρωπαϊκού οίκου αξιολόγησης, που θα εξασφαλίσει την ανεξαρτησία των ευρωπαϊκών κρατών απέναντι στους υπάρχοντες οίκους αξιολόγησης, αλλά και πολλά άλλα, όπως είναι τα ευρωομόλογα για επενδύσεις, ή και ο φόρος επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών.

Οι αποφάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ιστορικής σημασίας για την Ένωση, αλλά και για την Ελλάδα. Αποφάσισαν οι εταίροι μας να μας δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης. Εμπιστοσύνη στην προοπτική της χώρας μας. Και επένδυσαν και επενδύουν σ’ αυτή την προοπτική. Και επενδύουν, μάλιστα, και έμπρακτα.

Και αυτή η απόφαση δεν δημιουργεί μόνο την υποχρέωσή μας να ανταποκριθούμε, αλλά αποτελεί μια ισχυρή ασπίδα ασφάλειας ακόμα και για τα εξωτερικά μας ζητήματα.

Πάνω απ’ όλα, όμως, θέλω να τονίσω, αλλά και εσείς το αναδεικνύετε συνεχώς, πως τα όσα καταφέραμε δικαίωσαν πρωτίστως τις προσπάθειες και θυσίες του Ελληνικού λαού, που έχει επιτέλους λόγο να αισιοδοξεί, που αρχίζει να βλέπει πιο καθαρά ότι, με συλλογική δουλειά, υπομονή και επιμονή, μπορούμε να τα καταφέρουμε. Μπορούμε να βγούμε από αυτή την περιπέτεια πιο δυνατοί από ποτέ, έχοντας ισχυροποιήσει τη χώρα και δίνοντας αξιοπιστία, θεσμική θωράκιση και προοπτική στο κοινό νόμισμα, που απειλείτο επίσης με υπονόμευση, αν όχι και διάλυση.

Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι έχουμε το δικαίωμα να επαναπαυτούμε. Το αντίθετο, μάλιστα, τώρα είναι που ο καθένας, από τη θέση που υπηρετεί, πρέπει να καταβάλει τη μέγιστη προσπάθεια, για να εξασφαλίσουμε όλοι μαζί ότι η χώρα μας θα προχωρήσει στο μέλλον με σταθερά, αλλά και μεγάλα βήματα.

Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, το δυναμικό του Υπουργείου Εξωτερικών καλείται να καταβάλει επιπλέον προσπάθεια, πέραν της ήδη σημαντικής συνεισφοράς του για την ανόρθωση της εικόνας της χώρας. Γνωρίζω φυσικά τις ιδιαιτερότητες του εργασιακού σας περιβάλλοντος, τις υψηλές απαιτήσεις του επαγγέλματός σας, όπως και γνωρίζω πως δεν εξασφαλίζονται πάντοτε τα προσφορότερα δυνατά μέσα, ιδιαίτερα σε αυτή την οικονομική κρίση.

Και είναι αλήθεια πως, πολλές φορές, καλείστε να δουλέψετε σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον, όπου οι συνομιλητές μας έχουν συχνά γίνει πιο δύσπιστοι και αρνητικοί, ενίοτε ίσως και προκατειλημμένοι απέναντι στη χώρα μας.

Απέναντι όμως στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, είμαι πεπεισμένος ότι οι δυνατότητες, η ευσυνειδησία, ο δικός σας επαγγελματισμός αποτελεί το πολυτιμότερο στήριγμα και αρωγό για την αποκατάσταση του κύρους μας στο εξωτερικό.

Θα ήθελα να υπογραμμίσω στο σημείο αυτό, πως η πατρίδα μας δεν είναι ούτε ανίσχυρη, ούτε ανυπεράσπιστη. Απέναντι στην κρίση, απέναντι σε κάθε έναν που θα ισχυριστεί, είτε από άγνοια, είτε από πρόθεση, ότι η Ελλάδα δεν έχει μέλλον στη δίνη αυτής της κρίσης, αλλά και στο σύγχρονο και πολύπλοκο παγκόσμιο χώρο των διεθνών σχέσεων, εμείς έχουμε να αντιπαρατάξουμε ισχυρό οπλοστάσιο.

Πανίσχυρη ναυτιλία, ανεξάντλητο τουριστικό δυναμικό, ποιοτική αγροτική παραγωγή, απεριόριστες δυνατότητες αξιοποίησης εναλλακτικής, ανανεώσιμης ενέργειας. Μάλιστα, ο Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, ο κ. Σόιμπλε, είχε πει σε πρόσφατη συνέντευξη ότι, «αυτό που θέλουμε από την Ελλάδα, είναι τον ήλιο και τον άνεμο», δηλαδή τις εναλλακτικές, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στις οποίες η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι πρωτοπόρος και να εξάγει με σημαντικό όφελος, πολιτικό και οικονομικό.

Έχουμε βεβαίως και ένα ανθρώπινο δυναμικό, δημιουργικό και με υψηλή κατάρτιση, έχουμε τη γνωστή στρατηγική γεωπολιτική και γεωοικονομική θέση, που αναδεικνύεται ιδιαίτερα με τις εξελίξεις στη Βόρεια Αφρική, αλλά έχουμε και μεγάλες αναπτυξιακές δυνατότητες και επενδυτικές ευκαιρίες, που αναδεικνύονται με το μεγάλο πρόγραμμα αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας και των ιδιωτικοποιήσεων.

Όλα αυτά, σήμερα, η Ελληνική Πολιτεία έχει ξεκινήσει να τα ενδυναμώνει και να τους δίνει μια νέα δυναμική, μέσα από ένα μεγάλο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Κάθε μέρα που περνάει, αλλάζει όλο και περισσότερο την πατρίδα μας και την φέρνει ένα βήμα πιο κοντά σε ένα καλύτερο μέλλον. Γι’ αυτά, σας ενημέρωσαν βεβαίως ενδελεχώς και οι Υπουργοί, που συμμετείχαν στην ημερίδα.

Είναι, λοιπόν, αποκλειστικά και μόνο στο χέρι μας το πώς θα αξιοποιήσουμε, αλλά και το πώς θα προβάλουμε όλα τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, ώστε να μην βρεθεί ποτέ ξανά η χώρα μας απροστάτευτη απέναντι σε κερδοσκόπους ή καιροσκόπους.

Ειδικά σε ό,τι αφορά την ενέργεια, η χώρα μας κατέχει στρατηγική θέση και ένα τεράστιο δυναμικό ανάπτυξης των ΑΠΕ. Παρακολουθούμε και χειριζόμαστε με μεγάλη προσοχή και την προοπτική πραγμάτωσης των προγραμμάτων αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, τα οποία έχουν ήδη σχεδιαστεί, αλλά και άλλων, τα οποία μελετώνται άμεσα, ώστε η χώρα πράγματι να καταστεί ενεργειακός κόμβος στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σε αυτές τις κατευθύνσεις θα πρέπει να κινηθεί η γενικότερη επικοινωνιακή μας αντεπίθεση και στο εξωτερικό, αξιοποιώντας όλα τα παραπάνω με συγκεκριμένο τρόπο.

Λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας που αντιμετωπίζουμε, χρειάζεται παράλληλα να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στη λεγόμενη «οικονομική διπλωματία», με στόχο την προσέλκυση επενδύσεων – και η κάθε επένδυση είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης – αλλά και την προώθηση των ελληνικών εξαγωγών, τη σύναψη και διευκόλυνση οικονομικών συμφωνιών, την πολιτιστική και τουριστική προβολή της χώρας μας.

Φυσικά, στις παρούσες συνθήκες, είναι ιδιαίτερα σημαντική η ενίσχυση των δεσμών που έχουμε με την ελληνική Ομογένεια, με τον Ελληνισμό της Διασποράς. Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημείο να αναφερθώ και στα εθνικά μας ζητήματα και, κυρίως, σε ποιες κατευθύνσεις κινείται η πολιτική μας.

Αναφορικά με το Κυπριακό, παραμένουμε πάντα σταθεροί υποστηρικτές της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην προσπάθεια εξεύρεσης δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης, στο πλαίσιο των Ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και του Κοινοτικού κεκτημένου.

Στηρίζουμε την Κυπριακή Κυβέρνηση στις τρέχουσες συναντήσεις με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και, φυσικά, καταδικάζουμε κάθε είδους εκβιαστική πρακτική, που συνδέεται με τη λογική τελεσιγράφων, καθώς και κάθε προσπάθεια διασύνδεσης του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου, με την άσκηση των θεσμικών της καθηκόντων, που δικαιούται ως κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στη βελτίωση των σχέσεών μας με τη γείτονα χώρα και στηρίζουμε, υπό τις δεδομένες προϋποθέσεις, και την ευρωπαϊκή της πορεία. Από την άλλη πλευρά, τα προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών, που έχει δημιουργήσει η Τουρκία, εξακολουθούν να υπάρχουν. Ωστόσο, είναι σημαντική και η βελτίωση του κλίματος στις διμερείς μας σχέσεις, μέσω της συνεργασίας μας και σε θέματα γενικότερης πολιτικής.

Απορρίπτουμε, φυσικά, τις αβάσιμες τουρκικές διεκδικήσεις, αλλά από την άλλη προχωρούμε με θετικά αποτελέσματα σε τομείς όπως το διμερές εμπόριο. Έχουμε, παραδείγματος χάριν, αύξηση των ελληνικών εξαγωγών στην Τουρκία το 2010, κατά 35%. Οι ελληνικές επενδύσεις στην Τουρκία υπερβαίνουν τα 6 δις, ενώ έχουμε συνεργασία στον τομέα του τουρισμού και της ενέργειας.

Τέλος, σε ό,τι αφορά το θέμα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, οι συνομιλίες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών συνεχίζονται. Η προσέγγισή μας εξακολουθεί να είναι θετική, παρά τις συνεχιζόμενες προκλήσεις της σκοπιανής πλευράς, μέσω της προσπάθειας ιδιοποίησης της αρχαίας μας ιστορίας.

Η Ελλάδα έχει δείξει τη θετική και εποικοδομητική της διάθεση και είναι στο χέρι των συνομιλητών μας να επιδείξουν έμπρακτα ανάλογο πνεύμα στις διαπραγματεύσεις, διευκολύνοντας βεβαίως έτσι και τη δική τους πορεία.

Πριν κλείσω, θα ήθελα εν τάχει να αναφερθώ και σε κάποια άλλα ζητήματα εθνικού ενδιαφέροντος.

Για τα Βαλκάνια, στηρίζουμε την ευρωπαϊκή πορεία των γειτόνων μας, ενθαρρύνουμε την ταχεία εκπλήρωση των προϋποθέσεων ένταξής τους και, βεβαίως, προωθούμε συμβολικά και ουσιαστικά το σχέδιο «2014».

Στη Βόρεια Αφρική, παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις, είμαστε παρόντες, έχουμε ενεργό παρουσία και προσβλέπουμε σε ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις στην περιοχή, με τελικό στόχο τη μετάβαση σε γνήσια δημοκρατικά πολιτεύματα, προς όφελος πρωτίστως των ίδιων των λαών και των χωρών αυτών, αλλά και της σταθερότητας της ευρύτερης περιοχής.

Η Ελλάδα, ως γειτονική χώρα, καλείται να παίξει σημαντικό ρόλο, ιδιαίτερα στη σημερινή και τη μελλοντική συνεργασία των κρατών αυτών και με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ως γείτονας, ως φίλη χώρα, έχοντας παραδοσιακές σχέσεις και με τον Αραβικό κόσμο, αλλά και ως συμβολική κοίτη της δημοκρατίας, η Ελλάδα παίζει ενεργό ρόλο.

Τέλος, σε σχέση με το Μεσανατολικό, επιθυμία μας είναι να συνδράμουμε ενεργά στην ειρηνευτική διαδικασία, αξιοποιώντας και εδώ τις φιλικές μας σχέσεις με τα κράτη της περιοχής, ενισχύοντας τη θετική και νηφάλια στάση της Ελλάδας απέναντι στους συμμετέχοντες στη διαπραγμάτευση.

Και σε όλα αυτά τα θέματα, βασικό θεμέλιο και σημείο αναφοράς της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, είτε πρόκειται για ζητήματα εθνικού ενδιαφέροντος, είτε για περιφερειακά ζητήματα, παραμένει πάντα το Διεθνές Δίκαιο, οι θεμελιώδεις αρχές της διεθνούς έννομης τάξης.

Στόχος μας παραμένει πάντα η εμπέδωση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας, η συνεργασία των λαών και πολιτών, η θεμελίωση της καλής γειτονίας και η προώθηση της ανάπτυξης, προς όφελος των πολιτών και της δημιουργίας θέσεων εργασίας για τη νέα γενιά.

Δουλεύουμε πάντα σκληρά και συστηματικά για την σθεναρή υπεράσπιση των εθνικών μας συμφερόντων, βάσει αρχών και αξιών, μέσω μιας εξωστρεφούς, δυναμικής και ενεργητικής εξωτερικής πολιτικής. Η συνέχεια της μάχης μας για την αποκατάσταση του κύρους της αξιοπιστίας της χώρας μας, αποτελεί προτεραιότητα για όλους, για να μπορούμε να υπερασπιζόμαστε από ακόμη καλύτερες θέσεις τα εθνικά μας θέματα. Και παίρνουμε συνεχώς πρωτοβουλίες, στο μέτρο του δυνατού, ώστε πραγματικά, παρά τις δημοσιονομικές δυσκολίες, η Ελλάδα να είναι παρούσα.

Φυσικά, το Διπλωματικό Σώμα δεν μπορεί μόνο του να πετύχει όλους αυτούς τους στόχους. Πρωτίστως, εξαρτάται από την αποφασιστικότητα της κοινωνίας μας να συνεχίσει τη μεγάλη προσπάθεια, για να διορθώσει τα κακώς κείμενα που μας έφεραν εδώ. Και πάνω σε αυτές τις καινούργιες, γερές βάσεις, θα μπορέσει και το Διπλωματικό Σώμα να πολλαπλασιάσει τα θετικά μηνύματα προς το εξωτερικό και τους εταίρους μας.

Το Διπλωματικό Σώμα αποτελεί, όμως, έναν από τους κρίσιμους μοχλούς στο μηχανισμό, που πρέπει να δουλέψει για να επιτευχθεί ο εθνικός μας στόχος. Και είμαι σίγουρος ότι, από την πλευρά σας, αυτό θα κάνετε. Θα κάνετε αυτό που πρέπει, με επαγγελματισμό, με ήθος και πάντα με πατριωτική ευαισθησία.

Σας έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη και σας ευχαριστούμε για τις υπηρεσίες που καθημερινά προσφέρετε στην πατρίδα.

Σας εύχομαι ολόψυχα καλή συνέχεια, καλή δύναμη, καλό κουράγιο και, αν έχετε χρόνο, και καλές διακοπές.

Να είστε καλά.